مقدمه

• سخن از اهمیت رسانه در جهانی که ذهنیت ها توسط رسانه ها ایجاد می شود چندان دشوار نیست. برای فهم این مهم اول از همه باید دانست که رسانه چیست. همان طور که از معنای کلمه پیداست رسانه وسیله ای ست برای رساندن، و قرار است چیزی را به مخاطب برساند. اولین سوالی که اهل رسانه باید پاسخ آن را بیابند این است که چه چیزی را قرار است به چه کسی برسانند. برای مایی که خود را انقلابی می نامیم آرمان هایی وجود دارند که روز و شب خود را با آنها می گذرانیم و دوست داریم خود و دیگران را به آن آرمان ها حرکت دهیم. حال سوال این است که کدام یک از این آرمان ها در اولویت هستند و کدام یک بیش از همه مورد نیاز مخاطب ماست. بعد از مشخص شدن پاسخ این سوال، خود به خود راه رساندن محمول به مخاطب مشخص خواهد شد.

  ما در این سند از میان ابزارهای رسانه ای بسیج دانشجویی به طور خاص به «نشریات دانشجویی» پرداخته ایم. در ابتدای سند در بخش های «چرا نشریه؟» و «رویکرد نشریه» با توجه به تجربیات دانشگاه های مختلف، این که چه چیز را قرار است به چه کسی بگوییم را مورد توجه قرار داده ایم. و در ادامه در قسمت های «شورای نشریه»، «مسائل فنی» و «توزیع» چگونگی ارائه این محتوا را بررسی کرده ایم.

  چراغ راه و روشنگر ما برای کار نشریات دانشجویی این سخن مقام معظم رهبری است که می فرمایند: «نشریات بسیج دانشجویی (باید) جزو پُرمایه‌ترین و غنی‌ترین نشریات باشد که هر دانشجویی یا هر استادی یا هر کسی بیرون از محیط دانشگاه آن را نگاه کرد، از آن استفاده کند؛ این جزو نیازهای شماست.» 

چرا نشریه؟

• این که چرا از میان تمام ابزارهای رسانه ای نشریه بزنیم سوالی است که در ابتدا در ذهن ایجاد می شود. ما پاسخ‌های مناسبی از دل تجربیات بسیج‌های دانشجویی سراسر کشور به این سوال داده ایم. مطمئناً بسیج‌های دانشجویی به عنوان یک تشکل دانشجویی موثر در فضای کشور از این مهم غافل نبوده‌اند. و حتی اگر در برخی مناطق، به هر علتی نتوانسته باشند گامی در این زمینه بردارند، از اهمیت و ضرورت یک نشریه مطلع هستند. در این بخش به منظور مروری سریع بر کاربردهای یک نشریه دانشجویی برای بسیج به صورت مجمل، اشاراتی داشته ایم.

چرا نشریه؟ / تریبون

0ارجاع

0دیدگاه

• مواضع بسیج دانشجویی، در موارد مختلف باید به سمع و نظر اهالی دانشگاه برسد. برای اعلام موضع بیانیه، به تنهایی، از جذابیت کمی برخوردار است. و همه مواضع را نیز نمی توان از طریق بیانیه اعلام کرد. برد و سایت هم مخاطب محدودی را به خود می کشانند. اما نشریه، قالب های زیادی را در اختیار ما قرار می دهد (از طنز گرفته تا عکس و کاریکاتور و مصاحبه و غیره). و از طرفِ دیگر، امکان استفاده از تکنیک های گرافیکی را فراهم می کند؛ طیف وسیعی از مخاطبان را نیز به خود جذب می کند. بنابراین، برایِ تبیینِ مواضع بسیج دانشجویی، نیاز مبرم به یک نشریه وجود دارد. این نکته را هم نباید از یاد برد که نشریه می تواند بهترین تریبون برای تبلیغ و اطلاع رسانیِ سایر فعالیتهای مجموعه باشد و تا حد زیادی نیاز مجموعه به پوستر و تراکت و بسیاری از فعالیت های رسانه ای را از بین ببرد. از این رو همه واحدهای بسیج، باید برای آن برنامه داشته باشند و همه فعالین مجموعه متوجه این نکته باشند که تیم نشریه، تریبونی برای آنها فراهم کرده است تا با دانشجویان ارتباط داشته باشند و حرف‌های خود را به گوش آنها برسانند (دانشگاه شریف). 

چرا نشریه؟ / تربیت نیرو

1ارجاع

0دیدگاه

• شاید کمتر فعالیتی در مجموعه ی بسیج به اندازه ی نشریه، تربیتِ نیروی خوب و کارآمد را به همراه داشته باشد؛ فقط نویسندگان نشریه، دستِ کم پنج-شش نفر مُبلغِ فصیح برای انقلاب اسلامی خواهند شد. تجربه نشان داده چنین نیروهایی بیشترین حجمِ فعالیت های اجرایی را نیز در کارنامه ی خود خواهند داشت.

   

   اما این نیروها چطور تربیت می شوند؟ دانشجو اگر قلم بزند دیگر مصرف کننده ی صرف نیست و تولید محتوا نیز خواهد داشت. این تولید محتوا سبب پرورش فکر و ایده او خواهد شد (دانشگاه سیستان و بلوچستان). گام اول قلم زنی این است که ترسی از نوشتن نداشته باشد. دانشجو اگر تحلیل خود را بنویسد، ولو اینکه اشتباه باشد، بعد از چند وقت رشد پیدا می کند و تبدیل به نشریه نویس حرفه‌ای خواهد شد. در این صورت است که نشریه بستری خواهد شد برای تربیت نیروی تراز انقلاب اسلامی که در نشریات و روزنامه‌ها و غیره به خدمت رسانی نظام اسلامی خواهد پرداخت (دانشگاه تهران).

چرا نشریه؟ / مخاطب فراگیر با کمترین هزینه

0ارجاع

0دیدگاه

• برای انجام هر کاری، روش های متعددی وجود دارد و عقل سلیم همواره به دنبالِ یافتن روش بهینه است؛ روشی با هزینه ی کم و فواید بالا. هر ترم، حدوداً شامل 16 هفته آموزشی است؛ معمولاً 10 هفته از این زمان، قابل استفاده برای تشکل‌هاست. اگر در یک ترم، 10 برنامه صحنی و آمفی تئاتری برگزار شود که مخاطب هر کدام حدود 400 نفر باشد (این رقم برای این نوع برنامه ها یک رقم افسانه ای ست)؛ در طول یک ترم، حدود 4000 نفر مخاطب داشته ایم. و اگر در همین مدت، 10 شماره هفته نامه با تیراژ 500 عدد منتشر و توزیع کنیم؛ حدود 5000 مخاطب را مشغول کرده ایم.

چرا نشریه؟ / جریان‌سازی

0ارجاع

0دیدگاه

• همیشه بسیج‌های دانشجویی به‌عنوان دیده بان عرصه سیاست، فرهنگ و علم، چه در فضای دانشگاه و چه در سطح کشور، با مسائلی روبرو می‌شوند که از دید مسئولین یا مردم به دور مانده و یا همتی برای رفع آن مشاهده نمی‌شود. اینجاست که ما به عنوان پاسداران انقلاب، باید اقدام کنیم و این اقدام غالباً نیازمند جریان سازی در سطح جامعه و دانشگاه است.

   

   از آن جا که بسیج دانشجویی ابزارهای مختلفی برای ایجاد جریان در سطح دانشگاه دارد، باید همه این ابزار ها را به کار گیرد تا هر کدام، یک قسمت از پازل مورد نظر را پیش برند. برنامه های صحنی، آمفی تئاتری و بیانیه و غیره از جمله ی این ابزارها هستند. نشریه به عنوان پشتوانه تئوریک و فکری مجموعه، دانشجویان را در همراهی با این جریان مصمم تر خواهد کرد. این به آن معنا نیست که اتاق فکر مجموعه نشریه است بلکه نشریه خروجی اتاق فکر را به خوبی انتقال می دهد. یکی از راه های ایجاد جریان در سطح دانشگاه آن است که روی یک خبر به صورت ویژه کار کنیم و آن را به خاطر اهمیتش در ذهن مخاطب بزرگ جلوه دهیم.

   

   اساساً جریان‌سازی بدون بهره‌ بردن از تمام توان رسانه‌ای ممکن نیست و یا به نتیجه ضعیفی خواهد انجامید.

چرا نشریه؟ / فرهنگ سازی

1ارجاع

0دیدگاه

• نشریه باید از ظرفیت خود در تغییر فرهنگ‌ها و هنجارهای نامناسب شکل گرفته در جامعه و ترویج فرهنگ صحیح ایرانی اسلامی حداکثر استفاده را ببرد. مثلاً برای ایجاد فضای امید و شکستن فضای شکل گرفته در دانشگاه‌ها در جهت تمایل به خروج از کشور و نا امیدی از فضای داخل، باید با افراد موفق مصاحبه کرد؛ مثلاً افرادی که بعد از تحصیلات در فضای کشور کارهای بزرگی انجام داده اند (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).

   

   ترویج فرهنگ «ما می‎توانیم»، تبیین «سبک زندگی اسلامی»، هشدار در مورد هنجارهای نادرست فرهنگی و نتایج شان همچون مسئله «فرزند کمتر، زندگی بهتر!» و...، همه و همه کارهایی است که می تواند در دستور کار نشریه قرار گیرد.

چرا نشریه؟ / ارتباط با اساتید

0ارجاع

0دیدگاه

•  از نشریه می‌توان در راستای ارتباط بهتر با اساتید بهره برد. مثلاً وقتی با اساتید مصاحبه ای صورت می‌گیرد، آنها با بسیج دانشجویی و نشریه ارتباط خیلی خوبی برقرار می کنند و بعد از آن کارهای بسیج دانشجویی و نشریه را دنبال می کنند (دانشگاه تهران).

   

   ارتباط با اساتید از این جهت دارای اهمیت است که اولاً این تاثیر را خواهد داشت که آنها جذب مجموعه بسیج دانشجویی و نهادهای انقلابی خواهند شد و ثانیاً با رفتار مناسب ما نگاهشان نسبت به انقلاب اسلامی خوش بینانه تر خواهد شد. و در ادامه می توان از تجربیات و توانایی های شان در نیل به آرمان ها استفاده کرد. 

چرا نشریه؟ / مناظره نشریات

1ارجاع

0دیدگاه

• نشریه می تواند محفلی برای کرسی های آزاد اندیشی باشد و بستری باشد که مناظرات فکری در آن طرح شود و مخاطبان از دل این مناظرات حقیقت را بیابند (برای اطلاعات بیشتر از نحوه این مناظرات رجوع شود به سند قالب های کرسی).

   

   گاهی بین نشریات مختلف دانشگاه عملاً این مناظرات مکتوب شکل می گیرد و این بحث ها به علت طرح برخی موضوعات از جانب طرفین شکل می گیرد (دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشگاه صنعتی اصفهان).

   

   گاهی نیز ممکن است این تضارب آرا به قالب های بیرون از نشریه مانند برگزاری برنامه های صحنی و غیره منجر شود (دانشگاه سیستان و بلوچستان).

   

   خالی از لطف نیست اگر بگوییم وجود گروهی با اندیشه مخالف در دانشگاه نه تنها بد نیست بلکه امری کاملا مفید و رشد دهنده است. از دل این مناظرات است که نیروهای آزموده برای انقلاب پرورش می یابند (دانشگاه تهران).

   

   مناظره نشریات بستری است که در آن ما می توانیم با تبیین درست مواضع، حقانیت آن را ثابت نموده و بتوانیم فضای دانشگاه را در دست بگیریم. لازمه این امر آن است که ما همیشه دیگر نشریات را رصد کنیم و اگر لازم بود در جواب شان مطالب روشنگرانه بنویسیم. ضمنا این مطالعه باعث می شود ما از نظرات آنها و مقدار تاثیر نشریات مجموعه مان بر طیف مقابل و دیگر طیف ها مطلع شویم.

چرا نشریه؟ / به دست گرفتن فضا (در مقابل طیف مخالف)

1ارجاع

0دیدگاه

• آفت مناظره نشریات آن است که فضا از دست ما خارج شده و طوری شود که نتوانیم شبهات ایجاد شده را با پاسخ مناسب برطرف کنیم. برای حل این مشکل باید مطالعات وسیعی داشت و در صورت نیاز با اساتید بحث در خارج از محیط دانشگاه ارتباط برقرار کرد تا آنها ما را در حل و رفع شبهات یاری کنند. گاهی نیز بعضی موضوعات حاشیه ای و بی فایده مورد بحث قرار می گیرند که در متن زندگی و نیازهای اجتماع نیست و دانشجویان با آنها ارتباطی برقرار نمی کنند. در این مواقع نیز نباید توجه چندانی به نشریات مخالف ابراز کرد و برای آنها وزنی قائل شد. در مجموع این موضوع باید متناسب با وضعیت و فضای رسانه‌ای در نظر گرفته شود و رویه مناسب را در برخورد با نشریات طیف مخالف در پیش گرفت (دانشگاه سیستان و بلوچستان). همیشه بسیج دانشجویی باید با حضور پر رنگ و اندیشمندانه خود فضای دانشگاه را به سمت گفتمان انقلاب اسلامی حرکت دهد.

رویکرد نشریه

• منظور از رویکرد خط مشی و راهبرد نشریه است. ما این موضوع را در سه بخش کلی «رویکردهای کلان»، «قالب ها» و «مخاطب» ارائه می‌کنیم. در بخش یک به بیان سرفصل‌های کلی که در نشریه باید در نظر داشته باشیم و در واقع نوک پیکان مطالب ما به سوی آنها باشد، پرداخته می‌شود و در قسمت دوم، در مورد قالب هایی که می توانیم رویکردهای کلان مان را بیان کنیم می پردازیم و در ادامه در بخش مخاطب، رویکرد نشریه که چه مخاطبی را برای خود انتخاب می کند توضیحاتی خواهیم داد.

رویکرد نشریه / رویکرد کلان

2ارجاع

0دیدگاه

• این دسته از رویکردها در محتوای تمامی مطالب و شماره ها مورد توجه هستند. می توان گفت هدف اصلی نشریه پرداختن به این رویکردهاست. 

• تبیین گفتمان انقلاب اسلامی

• وقتی صحبت از گفتمان انقلاب اسلامی می کنیم منظورمان تا حدود بسیار زیادی مشخص است و مولفه هایی مانند عدالت، آزادی و استقلال، مبارزه با ظلم و استکبار، توجه به محرومین، تکلیف گرایی و غیره در این دسته جای می‌گیرند. از آنجا که مولفه های گفتمان انقلاب اسلامی بر فطرت افراد استوارند، لذا وقتی با توضیح منطقی و خوب به بیان این مولفه ها می پردازیم مخاطب به راحتی به سمت آن کشیده می شود. البته باید دقت داشت که این بیان خوب حاصل نمی‌شود مگر با فهم عمیق و حرفی برآمده از دل؛ نه بیانِ صرفا تئوریک. که در این صورت اثر کار در بهترین حالت از ذهن مخاطب فراتر نخواهد رفت و در عمل، جاری و ساری نخواهد گشت. این مباحث الزاما برای یک نشریه تحلیلی سیاسی و فرهنگی نیست. حتی در یک نشریه علمی و تخصصی هم می‌توان به نوعی این موضوعات را مطرح نمود. به عنوان مثال در نشریه علمی می توان قسمتی را قرار داد که سخنان بزرگان انقلاب (امام، آقا، شهید بهشتی، شهید مطهری، شهید چمران، شهدای عرصه علم و غیره) در آن باشد تا افراد با نوع نگاه این بزرگان به مسیر توسعه و پیشرفت آشنا شوند (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).

• مطالبه گری

• نشریه به عنوان تریبون بسیج دانشجویی باید چشم بیدار انقلاب اسلامی باشد و عملکرد مسئولین را زیر ذره بین خود قرار دهد. هر جا کم کاری در نیل به آرمان های بلند آن مشاهده کرد، از مسئولان امر عمل به وظایفشان را مطالبه کند. و این روح مطالبه گری را در جریان دانشجویی بدمد. ما همچون صاحبان خانه انقلاب باید نسبت به مشکلات دغدغه بیشتری داشته باشیم. همانطور که مقام معظم رهبری در بیانات خود فرموده‌اند: «بسیج یعنی آن عنصر دلسوزی که کشور را متعلق به خود و آینده را وابسته‌ی به تلاش خود می‌داند؛ نگران است، چون صاحب خانه است.» در بیان مطالبات نیز نباید دچار صنفی زدگی یا سیاست زدگی یا محدود شدن به یک موضوع خاص شویم. و تمام دغدغه های خود، مردم و مقام معظم رهبری را با ترتیب اولویت بیان کنیم.

• خبررسانی

• نشریه می تواند منبعِ خبرِ دانشجوهایی که زیاد خبرها را دنبال نمی کنند، باشد. طبیعی است که دیگران هم اگر خبررسانی نشریه را به‌ موقع و کارا تشخیص دهند، ترجیحش خواهند داد به خیلی از بنگاه های خبررسانیِ دیگر، به خصوص در حوزه ی مسائلِ دانشگاه که بنگاه خبری رسمی دیگری وجود ندارد. در نشریاتی هم که جنبه خبررسانی ندارند می توان از این راه مخاطبان را به نشریه جذب کرد. می توان خبرها را طوری انتخاب کرد که در راستای هدف کلی نشریه باشند. صرفاً خبر است و تحلیلی بر آن نوشته نمی شود. این مطلب می تواند از باقی مطالب موثر تر باشد و جذب کند، زیرا مختصر بوده و راحت خوانده می شود. باید گشت و یک خبر مهم را پیدا کرد. خبر مطلوب را گفت و اثر روانی را بر مخاطب گذاشت. در این حالت بار حقوقی بر دوش مسئولان نشریه نیست، چرا که فقط نقل خبر شده و موضعی از جانب بسیج دانشجویی اعلام نشده است (دانشگاه تهران).

• معرفی و تبیین ابعاد حرفه ای و خصوصیِ زندگیِ شخصیت های کلیدی گفتمانِ اسلامِ ناب

• در مورد شخصیت های انقلابی همچون مقام معظم رهبری، امام خمینی و دیگر شخصیت هایی که در روند شکل گیری انقلاب موثر بوده اند همچون شهید نواب صفوی می توان به صورت ویژه کار کرد. حتی می توان در حد بضاعت نشریه برای آنها ویژه نامه کار کرد ‌(دانشگاه تهران). چرا که برای پیمودنِ مسیرِ پر پیچ و خمِ پیشرفت و استقرار تمدنِ اسلامی، محکوم به استفاده ی حداکثری از تلاش‌های انجام شده در این عرصه و پرهیز تام و تمام از تکرار اشتباهاتِ رخ داده در تاریخِ این نهضت هستیم و این مهم میسر نمی‌شود مگر با شناخت و (سپس) معرفیِ رهروانِ صدیقِ این مسیر.

• روشن‌گری

• احمد شاملو، اخوانِ ثالث، پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، نیما، جلال آل احمد و صادق هدایت و دیگران را چقدر می شناسیم؟ تقریبا همه ی آنچه در مورد این شخصیت‌ها در ذهن‌مان نهادینه شده – درست و غلط، راست و دروغ – محصولِ تاریخ‌نگاریِ جریان روشنفکری است؛ و طبیعتا در این تاریخ‌نگاری، خیلی از حقایق پنهان مانده یا کمتر بیان شده، یا خیلی اتفاقات به دروغ نقل شده، اغراق شده، خیلی‌ها به ناحق تخریب و عده‌ای دیگر به ناحق تطهیر شده‌اند. خلاصه آن‌که تقریبا تمام تاریخِ ادبیاتی که به گوش دانشجوهای طرفِ حساب ما رسیده، آغشته به تصرف، تلخیص و گاهی تحریفاتِ جریان روشنفکریست. فرو ریختنِ هیمنه ی پوشالیِ بسیاری از به‌ اصطلاح قهرمان‌های به ‌اصطلاح روشن‌فکر و معرفی قهرمانانِ بایکوت شده، قدمِ بلندی است در راستای پالودنِ اذهان عمومیِ دانشگاه. این البته به حوزه ی شعر و ادب ختم نمی‌شود و در تمام حوزه‌ها، حقایق بیان‌نشده یا کتمان‌شده ی بسیاری وجود دارد که باید آواربرداری شوند.

رویکرد نشریه / قالب ها

1ارجاع

0دیدگاه

• نشریات دانشجویی برای بیان رویکردهای کلان خود باید قالبی انتخاب کنند. این قالب ها گاهی بیان صریح، انقلابی و آرمان خواهانه دارند گاهی نیز هدف از انتخاب یک قالب جذب حداکثری است. قالب های علمی و صنفی بیشتر با هدف دوم انتخاب می شوند. البته نشریات سیاسی، فرهنگی و تریبون بسیج نیز حتماً باید رویکرد جذب حداکثری را در دستور کار خود قرار دهند؛ پر واضح است که نباید به نام جذب خواسته های به حق را نادیده گرفت. این ها همه بسته به فضا و تشخیص خود اعضای بسیج از نیاز دانشگاه صورت می گیرد

• تریبون بسیج

• نشریه اصلی که معمولاً سیاسی-فرهنگی- صنفی است، ارگان رسمی و تریبون بسیج بوده و به این معناست که مواضع رسمی بسیج را اعلام می دارد (تجربه همگانی). این‌که یک نشریه، به عنوانِ ارگانِ رسمیِ مجموعه معرفی شود، مزایا و معایب خاص خودش را دارد؛ از جمله این که اولا وجود چنین نشریه‌ای (به‌ویژه اگر از جایگاه خوب و مخاطبانِ پرشماری برخوردار باشد)، همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، بهترین ابزار برای اعلامِ مواضع است؛ ثانیا این نشریه ی وزین، اعتبار مجموعه ی بسیج را در بین اهالی دانشگاه ارتقا می دهد و ثالثا، کسی نمی‌پرسد هزینه ی چاپ نشریه را از کجا آورده‌اید؟ لذا اجباری برای فروش نشریه نیست. اما معایب آن این است که تقریبا همه آن‌چه که در نشریه منعکس می‌شود، عینا به عنوانِ موضعِ بسیج دانشجویی تلقی می‌شود و این، ما را در انتخاب مطلب، بسیار محتاط‌تر می‌کند. همچنین، با توجه به جایگاهِ مجموعه ی بسیج، نمی‌توان و نباید خیلی حرف‌ها را از تریبونِ مجموعه بیان کرد؛ نباید و نمی‌توان با بعضی از جریاناتِ موجود در دانشگاه، از جایگاهِ بسیج به تقابل پرداخت و ... .

• علمی

• نگاهی که ما به عنوان بسیجی به کار علمی داریم متفاوت با انجمن علمی است. ما فقط دنبال برگزاری یک سری کلاس نیستیم بلکه حل مشکلات آموزشی و صنعتی مدنظرمان است و در انجام این مهم، نشریه علمی راهکاری مقدماتی و بسیار موثر است (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران). نقد مهمی که به انجمن های علمی وارد است این است که دچار روز مرگی شده اند و کاری در جهت مطالبه گری در حوزه های آموزشی و پژوهشی انجام نمی دهند؛ انگار نه انگار که پدیده شوم جزوه محوری در حوزه آموزش و ارزیابی، یا فاجعه مقاله محوری در حوزه پژوهش مثلِ موریانه در حالِ خوردن و پوساندنِ ساختمانِ علمی کشورند. انگار نه انگار که عده اساتید کم خاصیت تر از یک ضبطِ صوت (حتی در علوم مهندسی و پایه) به شدت در حال افزایش است و انگار نه انگار که چنین اساتیدی، در بهترین حالت، امثالِ خودشان را تربیت می کنند و این آسیاب تا بی نهایت خواهد گشت. به غیر دغدغه های بالا که لزوم کار علمی را توسط بسیج دانشجویی بیان می کنند گاهی نیاز است یک سری حرف های معمولی بیان کنیم و از حرف های تند سیاسی که احتمال برخوردهایی را به دنبال داشت پرهیز کنیم. لذا در کنار فعالیتهای سیاسی و غیره باید یک نشریه علمی- فرهنگی که مشکلات صنعت، دانشگاه را مطرح می کند داشته باشیم. این نشریه، بستری برای همراهی بچه ها با بسیج و حتی کارهای دیگری غیر از کار نشریاتی می باشد (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران). در دانشگاه‌های بزرگ که دانشکده‌های گوناگون فنی مهندسی، علوم انسانی و... در کنار هم جای گرفته‌اند، چاپ نشریه علمی توسط بسیج مرکزی با توجه به تعدد دانشکده ها و طیف گسترده زمینه‌ها بسیار سخت است، اما دانشکده ها می توانند این کار را در فضای داخلی خودشان انجام دهند (دانشگاه تهران).

• سیاسی

• دانشجو باید فهم سیاسی داشته باشد و در مسائل کلان توانایی تشخیص حق از ناحق را داشته باشد. بنابراین طبق این اصل نشریات اصلی و محوری بسیج دانشجویی در این حوزه عمل می کنند (تجربه همگانی). تبیین صحیح فضای سیاسی کشور برای دانشجویان، اطلاع رسانی از وقایع و رخدادهای سیاسی در سطح کشور و جهان و دیگر موضوعات همه از وظایف بسیج دانشجویی برای افزایش سطح تحلیل سیاسی دانشجویان است. البته در اینجا باید از سیاست زدگی و فعالیتهای حزبی و جناحی دوری کرد، چرا که تنها به تشنج در محیط دانشگاه و دلزده نمودن مخاطبین از سیاست می‌انجامد و در بدترین حالت با جناحی شدن و چند قطبی شدن فضای کلی دانشگاه، دانشگاه را تبدیل به خانه احزاب سیاسی می‌نماید.

• فرهنگی-هنری

• اصلاح مسائل فرهنگی و ایجاد فرهنگ اسلامی از رسالت های بسیج دانشجویی است که باید در تمام فعالیت های مجموعه بسیج نمود داشته باشد، اما به طور خاص در حوزه فرهنگ می توان فعالیت نشریاتی مناسب داشت. در مساله فرهنگ اول از همه باید بدانیم که کار فرهنگی زمان بر است و در زمان کوتاه دانشجویی باید اولویت ها را در نظر گرفت و باقی مسائل را در اصلاح ساختارهای بیرون از دانشگاه جستجو کرد. نشریات باید در ابتدا در اولویت بندی مسائل فرهنگی کار کنند. به عنوان مثال در ایجاد فرهنگ های تبعیت از ولایت، خواندن نماز اول وقت در مسجد یا قرائت و تفقه در قرآن، عدالت خواهی، عفاف و حجاب و غیره؟ کدام یک مقدمه است و کدام یک در ادامه ایجاد خواهد شد؟ معمولاً وقتی سخن از فرهنگ و مسائل فرهنگی می رود ذهن دانشجوی مذهبی سراغ پرداختن به مسائل قرآنی و مذهبی می رود اما می توان در این دسته از نشریات به ابزارهای ایجاد فرهنگ از جمله سینما، تلویزیون و غیره پرداخت و از مسئولین نهادهای فرهنگ ساز مطالبه گری کرد. البته به طور خاص نیز در موضوعات قرآنی و مبنایی دین از جمله روح و نفس از نگاه قرآن، معاد، توحید و... کارهای زیادی می‌توان انجام داد (دانشگاه قم). حتی ارائه یک نشریه مخصوص که پیگیر مسائل این چنینی باشد نیز رویکردی است که با توجه به ظرفیت های بسیج و ایضا دانشگاه قابل پیگیری است. خالی از لطف نیست تا بیانات رهبر معظم انقلاب را در باب کار فرهنگی نشریاتی مروری کوتاه نمائیم: «با عبارات خوب، با موضوع گزینیِ دینیِ خوب، می‌توانید به هدف خود برسید. از کارهای تکراری، از نقشهای تکراری، از شعارهای تکراریِ دینی که هیچ مفهوم و معنایی هم برای مخاطبش ندارد، پرهیز کنید. شما می‌توانید چیزهای خوبی به مردم و به جوانان بدهید. به نظر من، یکی از کارهایی که همه‌ی شما برادران و خواهران، خوب و بجا می‌توانید دنبال کنید - و شاید وظیفه است که در مطبوعات خودتان دنبال کنید - این است که جوانان را با نماز مأنوس کنید. هرطور می‌توانید؛ هر کس هرگونه بلد است؛ سعی‏تان این باشد. نماز چیز خیلی خوبی است. هرکس میانه‌اش با نماز خوب باشد، بلاشک صلاح و تداوم صلاحش تضمین شده است. خوب بودن میانه با نماز این است که نماز برایش دلنشین باشد؛ و این نمی‌شود مگر با توجه به مفاهیم نماز و فهمیدن نماز. یکی از کارهای مهم شما باید این باشد که نماز را برای مخاطبان خودتان معنا کنید. فقط هم نمی‌گویم که ترجمه‌ی نماز را از اوّل تا آخر در یک شماره بنویسید؛ نه. نکته‌ای را از نماز بگیرید و روی آن کار کنید»

• سینمایی

• واضح است که آنچه این روزها به نام سینمای ایران شناخته می شود، تا سینمای مطلوب انقلاب اسلامی فاصله زیادی دارد. و برای رفع این فاصله راه طولانی ای موجود است. بنابراین نقد آثارِ نمایشیِ روز (اعم از فیلم داستانی، مستند، نمایش تئاتر و ...) ضروری است؛ نکته بسیار مهم اینجاست که نقد – اگرچه حرفه‌ای اما - باید از دریچه ی گفتمان انقلاب اسلامی باشد تا بتوان در خلالِ بیانِ نقاط قوت و ضعفِ آثار، مولفه‌های سینمای انقلاب اسلامی را به مخاطب ارائه کرد وگرنه نقد صرفا تکنیکی و یا نقد محتواییِ مبتنی بر اندیشه‌های سکولار و حتی لائیک را در بسیاری از نشریات و مطبوعات می توان یافت.

• صنفی

• مطالبه ی خواسته های به حقِ دانشجویان در امور رفاهی و غیره را چه کسی باید پرچم داری کند؟ قطعا روند کنونی مطلوب نیست؛ در واقع، سال هاست که شوراهای صنفی، عنوان «نماینده دانشجویان» را یدک می کشند اما در اکثریتِ قریب به اتفاقِ موارد، به آفاتی دچار شده اند و به همین دلیل در احقاق حقوقِ دانشجویان ناموفق بوده اند و در بسیاری اوقات به جای بیان مطالباتِ دانشجویان در دانشگاه خود را به تریبون برخی گروه های سیاسی تبدیل کرده اند. بنابراین ورود بسیج دانشجویی به حوزه مسائلِ صنفی، دستِ کم با سه هدفِ پیگیریِ قاطعانه و در عین حال منطقیِ مطالباتِ صنفی، یادآوری و پیگیریِ مطالباتِ فراموش شده صنفی و نهادینه کردنِ روحِ مطالبه گریِ منطقی در تمامِ امور و در بین عمومِ دانشجویان، حائز اهمیت است. نشریه هر دانشگاه باید شامل دغدغه‌های دانشجویان همان دانشگاه باشد. در غیر این صورت تحریریه نشریه برای خودش می‌نویسد و لاجرم خودش نیز باید آن را بخواند. از این رو باید به بیان دغدغه‌های دانشجویان و مسائل صنفی پرداخت که در همراه کردن دانشجویان با نشریه بسیار مؤثر است (دانشگاه تهران). البته نباید فراموش کرد که در حوزه مسائل صنفی اولویت این است که با تعامل با مسئولین مشکلات حل شوند و در غیر این صورت در نشریه مطرح شوند (دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی).

• اندیشه ای

• نشریات اندیشه ای و مبنایی معمولاً زمان بیشتری را برای آماده سازی مطالبشان نیاز دارند (دانشگاه تهران، علم و صنعت) و در آن به مسائلی مانند اخلاق، جامعه شناسی و روانشناسی اسلامی، و مبانی فکری دینی مانند مباحث طرح شده در طرح ولایت و غیره پرداخته می شود (دانشگاه علم و صنعت). موضوعاتی همچون فقه سیاسی، اقتصاد اسلامی و تحزّب و ... مسائلی هستند می توانند در این نشریات بیان شوند. اشتراک این عنوان با مباحث فرهنگی، به خصوص مباحث فرهنگی مبنایی، بسیار زیاد است. در بسیاری از دانشگاه ها نشریات اندیشه ای زیر نظر معاونت های فرهنگی بسیج دانشجویی کار می کنند.

رویکرد نشریه / مخاطب

0ارجاع

0دیدگاه

• مخاطبان در محیط دانشگاه به چند دسته کلی عموم دانشجویان، طیف خاکستری، حزب اللهی، مخالف، اساتید و کارمندان تقسیم می شوند. این دسته بندی را می توان در موضوعات تخصصی و کارهای اندیشه ای، کوچک کرد و مخاطب را افراد خاصی قرار داد. این دسته بندی از این جهت مهم است که تحریریه بدانند برای چه کسانی مطلب می نویسند و بدانند ذائقه آنها چیست و با توجه به نیازهای آنها بنویسند. بعد از مشخص شدن مخاطب نویسندگان رویکرد خود را با توجه به شناختی که از مخاطب دارند انتخاب می کنند. 

• مخاطب شناسی

• برای این که بتوانیم مخاطب را به مطالعه نشریه ترغیب کنیم باید اول از همه ذهنیت هایش را بدانیم. به طور کلی می توان گفت مخاطب اول از همه با شکل و ظاهر نشریه ارتباط می گیرد. مثلاً اگر چند عامل زیبایی ظاهری، تیتر یک مناسب، صفحه بندی زیبا و البته نیازهایی که برای هر دسته از مخاطبان متفاوت است صحیح انتخاب شوند مخاطب با نشریه ارتباط می گیرد. لوگو و نام نشریه هم در جذب مخاطب موثر است. و بعد از آن با محتوای نشریه ارتباط می گیرد. پس شکل و ظاهر نشریه برای جذب مخاطب در اولویت قرار دارد. بعد از آن است که مخاطب در شماره های بعد فقط با نگاه به لوگو نشریه را بر می دارد. به طور کلی نیازها و مطلوب های مخاطب را باید دانست و برای برآورده کردن و طرح نیازها و علایق مخاطب در جهت هدف نشریه تلاش کرد.

شورای نشریه

• شورای نشریه از مجموعه افرادی تشکیل شده است که برای نشریه تولید محتوا می کنند. این شورا در شرایطی که نیروها کم باشند و یا نیازی به نیرو دیده نشود به یک نفر (یعنی سردبیر) تقلیل می یابد و یا در صورت لزوم و تشخیص مسئولین بسیج دانشجویی به شوراهای متعددی شامل نویسندگان، شورای سردبیری و غیره گسترش می یابد. مسائلی همچون «تعیین موضوع»، «تولید مطلب»، «تربیت و جذب نیرو»، «تایید مطالب» و در نهایت «بازخورد، نقد و بررسی» مطالب بر عهده این شوراست. در مورد «تعیین موضوع» گاهی پیش می آید که از جانب مدیریت بسیج دانشجویی به نشریه موضوعاتی پیشنهاد می شود که با توجه به این که مدیر مسئول نشریه عموماً مسئول بسیج دانشجویی است این انتقال، در شورا صورت می گیرد.

شورای نشریه / مدیریت شورا

0ارجاع

0دیدگاه

• هدایت و مدیریت نشریه از مسائل فنی گرفته تا ارتباط با نویسندگان و توزیع و غیره بر عهده مدیریت شوراست.

• مدیر مسئول

• مدیر مسئول عموماً مسئول بسیج دانشجویی یا جانشین وی خواهد بود. که مسئولیت وی بیشتر پشتیبانی و دفاع از مطالب نشریه است. بنابراین باید تمام مطالب نشریه به تایید وی برسد.

• گرفتن مجوز

• گیر نیفتادن در قلاب نهادهای نظارتیِ دانشگاه، مسئله مهمی است؛ به خصوص برای نشریات دانشجویی که باید به همه چیز و همه کس در دانشگاه کار داشته باشند. گرفتنِ مجوز نشریه از «کمیته ی نظارت بر نشریات» اولین گام برای انتشار نشریه است. غالبا چندان هم راحت نیست! روال معمول بسیاری از دانشگاه ها تا کنون این طور بوده که هر یک یا دو سال یک بار، می توان مجوز گرفت، در سایرِ مواقع، گرفتن مجوز تقریباً غیر ممکن است. خوب است چند مجوز برای اشخاص حقیقی و حقوقی بگیریم تا هیچ وقت لنگ مجوز برای کار نباشیم. در موقعِ انتخاباتِ مدیرانِ مسئول، می توان یک کرسی را کسب کرد. مزیت داشتن این کرسی در این است که می توانیم در جلسات کمیته نظارت شرکت کنیم و نگذاریم حقی از ما ضایع شود و نیز در این جلسات حق رای داشته باشیم.

• سردبیر (شورای سردبیری)

• مسئول اصلی کار در نشریه سردبیر است که وظایفش از مدیر مسئول هم بیشتر است. سردبیر است که کار نشریه را مدیریت می کند و در صورت کم کاری احتمالی دیگران باید مطالب را خودش آماده کند. برخی مواقع با توجه به صلاحدید مسئولین بسیج دانشجویی می توان مسئولیت سردبیری را بر عهده یک شورا گذاشت (دانشگاه تهران).

• مسئول آرشیو

• مسئولیت ثبت جلسات و جمع آوری آرشیو و در صورت لزوم مناظرات با نشریات دیگر به عهده مسئول آرشیو است. جمع آوری و ثبت اطلاعات مورد نیاز نشریه از قبیل شماره تماس و ایمیل نویسندگان و مسئولین و به طور کلی بانک اطلاعات نشریه بر عهده این فرد است. اهمیت تهیه آرشیو در آن است که نشریات ما اگر آرشیو نداشته باشند، سال های بعد که نشریه تحویل داده می شود هیچ تجربه ی قابل عرضی غیر از صحبت های سینه به سینه در دست نیست و در بسیاری از موارد اشتباهات انجام شده توسط ما تکرار خواهد شد و همان سیری که ما از خامی تا پخته شدن در کار نشریاتی طی کردیم باید طی شود. در صورت جمع آوری آرشیو و ایضا نوشتن تجربیات، خیلی از اشتباهات تکرار نخواهند شد. یکی از راه های جمع آوری آرشیو و مدیریت دانش قرار دادن تجربیات نشریه مان در سامانه مدیریت تجربیات بسیج دانشجویی(کالک) است که می تواند به سندی برای آیندگان تبدیل شود.

شورای نشریه / تعیین موضوع

1ارجاع

0دیدگاه

• با توجه به رویکرد نشریه است که ما می توانیم سیر تعیین موضوعات نشریه را مشخص کنیم. مثلاً نشریه ای که علمی، فرهنگی یا اندیشه ای است زیاد به مسائل داغ روز حساسیت ندارد و می توان موضوعاتش را در ابتدای سال مشخص نمود و موضوعات را به صورت سلسله مباحث پیش برد و اگر اتفاق خاصی در فضای علمی یا فرهنگی کشور یا دانشگاه رخ داد به آن نیز پرداخت (دانشگاه بوعلی همدان، دانشکده مکانیک دانشگاه تهران، دانشگاه قم).

   

   اما اگر نشریه رویکرد سیاسی را در پیش بگیرد خیلی اوقات برایش قابل پیش بینی نیست که چه کنش هایی در فضای سیاسی پیش خواهد آمد و چه موضوعاتی را باید مطرح کند، اما برای مناسبت ها و انتخابات می توان برنامه ریزی و موضوع بندی کرد. در موضوعات روز هم با تبادل آراء و جمع بندی شورا (چه به صورت اینترنتی و چه حضوری) یک موضوع را برای هر شماره می توان انتخاب کرد (دانشگاه تهران، دانشکده های فنی دانشگاه تهران).

   

   باید توجه داشت که موضوعات نشریه دغدغه دانشجویان و اساتید (مخاطبین نشریه) باشند. مثلاً خیلی از مطالبی را که اساتید سر کلاس بیان می کنند می توان به عنوان موضوع در نظر گرفت و ایده مصاحبه ها هم به همین نحو ایجاد شوند. برای مثال اگر استادی در مورد اهمیت طرح هدف مندی یارانه ها در کلاس صحبت کرد پس از کلاس به سراغش برویم و مصاحبه ای در این مورد از او تهیه کنیم، یا مثلاً در مورد بازگشت افرادی که برای تحصیل به خارج از کشور رفته بودند و به علت کمبود کار در خارج به ایران بازگشته اند. این شیوه انتخاب موضوع برای نشریات دانشکده ای بسیار مفید است (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).

شورای نشریه / تولید مطلب

1ارجاع

0دیدگاه

• یکی از وظایف شورای نشریه تولید مطلب است که مطالب می توانند «مقاله»، «مصاحبه»، «گزارش» و یا اینفوگراف یا غیره باشند.

• مقاله

• برای شروع به کار در زمینه مقاله نویسی و تحلیل، باید تحلیل خواند. در واقع باید خوب خواند تا خوب نوشت. سر زدن به سایت های تحلیلی سیاسی و فرهنگی و خواندن مقالات در این زمینه ها در افزایش توان قلم نویسندگان بسیار موثر است. خیلی وقت ها اصلا نیاز نیست که نویسنده، محتوای کلی و تک تکِ اِلمان های نوشته را خودش تولید کند؛ خیلی اوقات می توان مطلبی را که جایی دیده ایم –در روزنامه، سایت یا کتابی- و لازم است در فضای دانشگاه مطرح شود؛ یک تحلیلِ خوب، یک نگاهِ جدید، اطلاعات مناسب و ... . آن مطلب را می خوانیم، بعد همان محتوا را با همان المان ها (و شاید حتی با همان تیتر) ولی با کلمات، عبارات و ادبیاتِ خودمان بازنویسی می کنیم؛ روشی بسیار مناسب برای انتقال مفاهیم و در عینِ حال، پیشرفت در توانِ نویسندگی و افزایش قوتِ قلمِ نویسنده. بخصوص برای تازه واردهای نشریه، این روش بسیار مفید است؛ از یک طرف، مطالب و مقالاتِ مهم و نگرش ساز را نوشته است؛ از طرفِ دیگر، توانِ نگارشش ارتقا یافته و در عین حال، مطالب نشریه نیز فراهم شده اند. بعد از اینکه نویسندگان در قلم زنی قوت گرفتند، به راحتی می توانند با طرح موضوع مقاله مورد نظر را یادداشت کنند.

• مصاحبه

• مصاحبه هم یک عنوان مخاطب پسند است (البته به شرط آنکه موضوع و فرد مصاحبه شونده، برای مخاطب جذاب باشد) که می توان در مطالب از آن استفاده کرد. برای مصاحبه گرفتن افراد حاضر در دانشگاه در اولویت هستند. دلیلش این است که مخاطب وقتی حرف های افرادی را می شنود که برایش آشنا هستند، بهتر هم زاد پنداری می کند و راحت تر می پذیرد؛ و رغبتِ بیشتری به مطالعه نشان می دهد.

• مصاحبه با مسئولین

• ساده ترین و موثرترین راه در زمینه حل مطالبات و ارتباط با مسئولین، مصاحبه با آنها است که هم نقش تبیین دارد و هم اصلاح برخی ضعف ها. و همچنین اگر مسئولی وظایفش را درست انجام نمی دهد حسابش از نظام جدا می شود. البته چنین مصاحبه هایی، گاهی موجبات تصحیحِ تصورات نادرست دانشجویان از وظایف مسئولین را فراهم می کند. به ویژه در مباحثی مثل مشکلات مربوط به انتخاب واحد، فارغ التحصیلی، خوابگاه، سلف سرویس، حراست و انتظامات و امثالهم، مصاحبه خیلی از ابهامات را برطرف کرده، موجب اصلاحِ خیلی از قواعد و قوانینِ نادرست و دست و پاگیر می شود.

• مصاحبه با دانشجویان

• تقریبا همیشه چند نفری از سرانِ جریانات در دانشگاه، برای همه شناخته شده هستند. و این شناخت بر میزانِ تاثیرگذاری آنها افزوده است. شهرت این افراد، عموماً اتفاقی، خود به خودی و نتیجه ی توانایی های آن افراد نیست؛ بلکه ناشی از هوشمندی و عملکرد قویِ جریان رسانه ای حامی آن هاست. اما دانشجوهای برجسته ی جریان های حامیِ انقلاب اسلامی، معمولاً گمنام و بی سر و صدا بوده اند. بنابراین، برجسته کردن و شناساندن آنها از ماموریت های مهمی است که تا کنون مغفول مانده است. بدیهی ترین ابزار برای انجام این ماموریت، مصاحبه است.

• مصاحبه با قشر خاکستری

• مصاحبه با اقشار خاکستری هم در نوعِ خود می تواند بسیار مفید باشد؛ چرا که می تواند آنها را نسبت به خیلی از موضوعات با بسیج دانشجویی همراه کند.

• مصاحبه با اساتید

• مصاحبه با اساتید نقش بسزایی در جذب مخاطبان و خود آن استادها به فعالیت های بسیج دانشجویی خواهد داشت. در اهمیت جایگاه اساتید در دانشگاه و تاثیر سخنانشان در دانشجویان نیازی به توضیح بیشتر نیست (دانشگاه تهران).

• مصاحبه با کارمندان و خدماتی ها

• مسئولِ بوفه، متصدیِ مرکز کپی، خدمتگزارِ مسجد و دانشکده ها، نگهبان ها و غیره گزینه های خوبی برای مصاحبه اند و حرف های شنیدنیِ بسیاری دارند. قطعا دغدغه های متصدیِ بوفه – که هر روز با طیف گسترده ای از دانشجوها در ارتباط است – برای خیلی ها جذاب و خواندنی است؛ به علاوه باعثِ ارتباطِ بهتر و صمیمی تر با فرد مصاحبه شونده خواهد شد.

• گزارش

• خیلی اوقات لازم است از یک مراسم، جشن، برنامه و غیره گزارشی به مخاطبان ارائه کنیم. خوب است که با قرار دادن چند عکس معنا دار از مراسم یا برنامه، گزارش خود را مستند کنیم.

• انتخاب عکس

• یکی از ضرورت های نشریه انتخاب عکس برای مطالب است و خیلی از مطالب اگر عکس نداشته باشند به علت طولانی بودن و غیره مخاطب سراغ مطالعه متن آنها نخواهد رفت. اما این که چه کسی عکس را انتخاب کند سوالی است که به دو دیدگاه درباره آن می پردازیم. دیدگاه اول این است که خود نویسنده با توجه به محتوای مطلب، عکس مورد نظر را انتخاب کند، تا وقت سردبیر و گرافیست گرفته نشود (دانشگاه شریف). دیدگاه دوم آن است که طراح با توجه به آن که فهم خوبی از موضوع نشریه دارد، با تشخیص خود عکس مناسب را انتخاب کند (دانشگاه تهران). بدیهی است که برای مطالبی مانند گزارش و مصاحبه، خود گرد آورندگان مطلب، عکس را آماده می کنند (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).

• انتخاب تیتر

• شاید به جرات بتوان گفت در مخاطب پسند شدن نشریه مهم ترین مولفه انتخاب خوب «تیتر یک» است و اگر «تیتر یک» جذاب باشد، مخاطب، نشریه را برداشته و خواهد خواند (دانشگاه تهران). تیترهای دیگر در اولویت بعد قرار دارند. انتخاب تیتر، می تواند توسط نویسنده، سردبیر یا گروه نشریه انجام شود.

شورای نشریه / تربیت و جذب و نیرو

5ارجاع

0دیدگاه

• نشریه ای که تمام مولفه های مطلوب را دارا باشد اما تربیت و جذب در برنامه اش نباشد و ساز و کاری برای این موضوعات نداشته باشد ابتر خواهد ماند و در سال های آینده کارهای نشریه بر زمین خواهد ماند. بنابراین همه قسمت های نشریه از جمله شورا باید برای مسئولیت خود جایگزینی در نظر بگیرند. برای این مهم می توان کارهای سبک تر را به نیروهای جدید سپرد تا آماده نویسندگی در نشریه شوند. از جمله این کارها خلاصه سازی قسمتی از متن یک کتاب که در بخش مقاله نویسی به توضیح آن پرداختیم (دانشکده فنی دانشگاه تهران، دانشگاه شهید باهنر کرمان)، نویسندگی در نشریات فرعی یا درون مجموعه ای بسیج (دانشگاه تهران، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه امام صادق (ع))، کار در بروشور (دانشگاه شهید باهنر کرمان) و همچنین شرکت در مصاحبه های نشریه (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران) را می توان نام برد.

   

   همچنین برای جذب می توان از مخاطبان دعوت کرد تا در نشریه مطالب خود را بنویسند (دانشکده های فنی دانشگاه تهران، دانشگاه آزاد قزوین). در فضای نشریات کمتر سیاسی (به ویژه علمی) هم می توان از دانشجویانی که کمتر تمایل به فعالیت در بسیج دارند استفاده کرد و به مرور آنها را جذب فعالیت های دیگر مجموعه نمود (دانشکده های مکانیک دانشگاه تهران).

شورای نشریه / تایید مطالب

3ارجاع

0دیدگاه

• مطالب بعد از این که تولید شدند به شورای نشریه (گروه اینترنتی) ارسال می شوند. یا در سرویس های فرهنگی و سیاسی بررسی می شوند. و پس از تایید می روند برای صفحه بندی (دانشگاه تهران، دانشگاه شریف، دانشگاه امام صادق (ع)). اهمیت تایید مطالب در آن است که در صورت ضعف در متن مقالات و یا وجود برخی نکات که نباید در نشریه بیان شوند، اصلاح در آنها صورت می گیرد. و در مجموع باید بر محتوای ارائه شده نظارت شود.

   

   بعد از صفحه بندی نیز، یک روز قبل از ارسال برای چاپ، نسخه آزمایشی برای شورا فرستاده می شود تا نسخه چاپی توسط همه افراد مشاهده شده و در صورت وجود ایرادات، تصحیح صورت گیرد. در نهایت از آنجا که مسئولیت نشریه با مدیر مسئول است، تایید وی قبل از چاپ اخذ می شود (دانشگاه شریف و تهران). پس از این، فایل یا نسخه چاپی نشریه تحویل مسئول نظارت بر نشریات شده (در بعضی دانشگاه ها نیازی به این مرحله وجود ندارد) و پس از اخذ مجوز، نشریه چاپ و توزیع می شود (دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه شریف). این روند نباید آن چنان وقت گیر و خسته کننده باشد که نویسندگان و کادر نشریه را از کار در این بستر منصرف کند.   

شورای نشریه / بازخورد، نقد و بررسی

1ارجاع

0دیدگاه

• برای بهبود کار نشریه هر شماره باید از مخاطبان بازخورد گیری کرد که روش های مختلفی دارد. مثال هایی از این روش ها را در زیر آورده ایم.

• صحبت مستقیم

• یکی از راه های متداول بازخورد گیری صحبت دانشجویان با سردبیر و مدیر مسئول است که خیلی اتفاق می افتد و افراد نظرشان را درباره مطالب به آنها منتقل می کنند (دانشگاه تهران). در زمان توزیع نشریه نیز همان طور که در قسمت توزیع فضا ساز در ادامه خواهد آمد، بحث‌ها و گعده‌ها، محل مناسبی برای بازخوردگیری است؛ بنابراین در طول بحث می‌توان فهمید کدام مطالب بیشتر خوانده شده یا کدامیک، واکنش‌های بیشتری را بر انگیخته؛ کدام ادبیات کمتر و کدام بیشتر مورد پذیرش واقع می‌شود.

• پیامک

• یک روش این است که در انتهای هر شماره از نشریه یک برگ نظرخواهی قرار گیرد که عناوین مطالب به علاوه ی یک سری عدد برای تعیین کیفیت مقاله قرار داشته باشد. مخاطبین با عدد دهی به هر مطلب نظرشان را در مورد کیفیت مطالب ابراز کرده و به دو صورت رساندن برگه یا از طریق ارسال پیامک نظرشان را به دست مسئولین نشریه می‌رسانند (دانشگاه امام صادق (ع)). راه دیگر این است که از طریق ارائه یک شماره برای ارسال نظرات و پیامک‌ها، می‌توان نظر مخاطبان در مورد مطالب را دریافت کرد و نیز می توان متوجه شد که ذهن مخاطب کدام مطالب را بیشتر می پسندد. مثلاً مطالب تند سیاسی خیلی حساسیت بر انگیز است، یا گزارش هایی از جشنواره ها یا برنامه ها و مطالب صنفی که درباره غذا و رئیس دانشگاه و معاون فرهنگی و رئیس پردیس و غیره می‌باشد مخاطبان زیادی را به خود جذب می کنند (دانشگاه تهران).

• الکترونیک

• از طریق سایت بسیج هم می‌توان بازخورد گرفت (دانشگاه تهران) و ایضاً نشریه یک پست الکترونیک دارد که مخاطبان می‌توانند نظر خود را به آن ارسال کنند (دانشگاه خواجه نصیر).

مسائل فنی

• توجه به فرم و قالب ارائه محتوا در کار رسانه‌ای به همان اندازه اهمیت دارد که خود محتوا از اهمیت برخوردار است. صحیح نبودن مطالب از نظر نگارشی، صفحه آرایی ضعیف و در مجموع ارائه نشریه بی بر و رو، ولو اینکه بهترین محتوا را هم گردآوری شده باشند، حس دلزدگی را در مخاطب به وجود آورده و از مخاطبین نشریه می‌کاهد. لذا رعایت نکات فنی در نشریه یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.

مسائل فنی / انتخاب آرم یا لوگو

0ارجاع

0دیدگاه

• لوگو نماد نشریه است و نام و طرح آن باید حاوی رویکرد نشریه باشد. بنابراین خیلی خوب است که در ابتدای کار یک لوگوی خوب برای نشریه انتخاب کرد و در طول سال تغییرش نداد تا مخاطبان، نشریه را با لوگوی آن بشناسند و ارتباط برقرار کنند. 

مسائل فنی / ویرایش مطالب

1ارجاع

0دیدگاه

• این کار می‌تواند بر عهده سردبیر قرار گیرد که متن مقالات، مصاحبه‌ها، گزارش‌ها و... را بخواند و از لحاظ نگارشی و ادبی ویرایش کند (دانشگاه تهران). می‌توان یک نفر را هم مسئول ویرایش مطالب قرار داد (دانشگاه شریف، دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).

  برای این که دانشجویان اصول اولیه نگارشی را رعایت کنند و کار ویراستار راحت تر شود، خوب است در یک جزوه (فایل) اصول و قواعد نگارشی به نویسندگان داده شود، در این زمینه هم موارد آماده‌ای موجود است (رجوع شود به بسته‌های پشتیبان) و هم می‌توان یک چنین جزوه‌ای را توسط یکی از نیروهای توانمند نشریه تدوین نمود تا بقیه و به خصوص ورودی های جدید از آن بهره ببرند (دانشگاه شریف).

  یک افزونه فارسی تحت عنوان «ویراستیار» برای برنامه word ساخته شده که رایگان است و با نصب آن بر روی رایانه، به برنامه ورد اضافه می‌شود و در زمینه ویراستاری نگارشی و ادبی، این کار را به صورت خودکار بعد از نوشتن متن انجام می‌دهد. این برنامه به راحتی و بدون هیچ هزینه‌ای از طریق اینترنت قابل دریافت است (رجوع شود به بسته های پشتیبان). 

مسائل فنی / صفحه بندی

0ارجاع

0دیدگاه

• بر عکس آن چیزی که به نظر می‌آید، صفحه آرایی نشریه کار دشوار و زمان بری است. به وضوح مشهود است که ظاهر نشریه تاثیر بسزایی در القای پیام به دانشجو دارد و خود جای ساعتها کار دارد. لذا کسی که این وظیفه را قبول می‌کند در ابتدا باید خودش شم سیاسی - فرهنگی خوبی داشته باشد و نیز حاضر باشد وقت کافی بگذارد (دانشگاه شریف).

  برای بهبود و کاهش زمان صفحه بندی می توان ابتدای سال طراحی را انجام داد و چند قالب کلی برای نشریه آماده کرد و در طی سال از آن یا با اندکی تغییر استفاده کرد. در این صورت، مهمترین مشکل صفحه بند و سردبیر تعداد کلمات خواهد بود، زیرا نویسندگان باید یک حدودی را برای تعداد کلمات مطالب رعایت کنند. درباره فونت و سایز مطالب هم بهتر است فونت نشریه همیشه یکی باشد؛ یک بار میترا نباشد و یک بار نازنین. بزرگی و کوچکی مطالب نشریه یکی باشد. مثلاً اگر فونت مطالب را گذاشتند ۱۱.۵ میترا،‌ همیشه همان باقی بماند. و در دید مخاطب خیلی تاثیر دارد. تیترها هم باید در چشم باشد (دانشگاه تهران).

  در مورد زمان صفحه بندی نیز بیان این نکته ضروری است که برای بررسی نهایی و اعمال تغییرات احتمالی مورد نیاز، لازم است صفحه بندی تا عصر روز قبل از انتشار به پایان رسیده باشد (دانشگاه تهران)

• اندازه نشریه

• منظور از نشریه، یک مجله ی بیست، سی صفحه ای با قطعِ آ 4 و مطالب بلند و صفحه آراییِ زشت نیست! قطع و تعداد صفحات نشریه ارتباط مستقیمی با نوع نشریه دارد؛ اینکه نشریه هفته نامه است یا روزنامه، تحلیلی است یا خبری و یا ترکیبی از اینها. واضح است که یک نشریه تخصصی علمی را در یک صفحه نمی‌توان چاپ کرد، ولی یک نشریه خبری صرف را می‌توان در یک صفحه هم ارائه کرد.

• نرم افزارهای مورد نیاز

• در انتخاب نرم افزار صفحه بندی بهتر است از نرم افزار های قوی مثل adobe indesign استفاده شود. نرم افزار Adobe InDesign مشکلی با نیم فاصله و ... که در Microsoft Word و publisher وجود دارد، ندارد و کارکردش خیلی بهتر از این نرم افزارها است. کار صفحه بند و ویراستار با این نرم افزار خیلی راحت تر است (دانشگاه تهران). کار با برنامه‌هایی مثل photoshop برای بستن نشریه سخت است، ضمن آنکه این برنامه ها اساساً مخصوص این کار نیستند. در ضمن اگر با برنامه‌ای مثل Microsoft Word و publisher نشریه بسته شود، مطمئناً نشریه دندان گیری نخواهد شد. البته برنامه photoshop برای طراحی جلد نشریه بسیار مفید است. چند نفری باید باشند که خیلی خوب به Adobe InDesign و photoshop مسلط باشند. از آنجا که این ها فارغ التحصیل می شوند، باید نسل جدید را آورد تا یاد بگیرند، لذا هر سال باید دوره های آموزش و رفع اشکال برای جدیدترها برگزار شود تا مشکلی در این زمینه نباشد (دانشگاه تهران، دانشگاه بیرجند). (برای دریافت آموزش Adobe InDesign به بسته های پشتیبان رجوع شود)

مسائل فنی / چاپ

4ارجاع

0دیدگاه

• در زمینه چاپ به خاطر اهمیت این مرحله به تفصیل به مولفه های «مسئول چاپ»، «تعداد چاپ»، «زمان چاپ»، «کیفیت چاپ»، «هزینه چاپ»، و «انتشارات چاپ» پرداخته ایم.

• مسئول چاپ

• بسته به نوع فرآیند چاپ باید یک یا چند نفر مسئول چاپ نشریه باشند. اگر کار چاپ از صفر تا صد به یک چاپ خانه سپرده شود، صرفاً باید فایل به دست آنها رسانده شود و در نهایت نشریات آماده شده را تحویل می گیریم. احیاناً بحث پرداخت هزینه ها هم برای هر شماره مطرح است، در این صورت نیاز به کار زیادی نیست و پیگیری ها توسط یک نفر قابل انجام است. ولی اگر روند کار به این نحو است که فایل نشریه به مراکز کپی برده می‌شود و بعد از چاپ نیاز به منگنه کردن برگه ها هست، نیاز است چند نفر برای این کار در نظر گرفته شوند.

• تعداد چاپ

• تعداد باید طوری انتخاب شود که نه اسراف شود و نه این که کمتر از میزان مصرف چاپ شود. بعد از چند بار چاپ مشخص می شود که چه تعداد نشریه برداشته می شود. به عنوان مثال برای نشریه ای که در خوابگاه پخش می شود بهتر است که به ازای هر اتاق یک نشریه در نظر گرفته شود (دانشگاه باهنر کرمان).

• زمان چاپ

• نشریه باید سر وقت چاپ شود. مثلاً اگر قرار است نشریه یکشنبه صبح توزیع شود باید تا شنبه شب چاپ شده باشد تا به موقع برای توزیع آماده باشد. نشریاتی هم که صبح زود توزیع نمی‌شوند را می‌توان در همان روز توزیع به چاپ رساند. اگر زمان چاپ و توزیع نشریه هم در اواخر هفته در نظر گرفته شود عملاً نشریه به سوخت رفته است؛ چرا که روزهای ابتدایی هفته را برای توزیع از دست داده ایم.

• کیفیت چاپ

• کیفیت کاغذ و چاپ نشریه باید در حد مناسبی باشد. البته نه در حدی که هزینه چاپ خیلی زیادی داشته باشد. مثلاً اگر قرار است نشریه برای اساتید چاپ شود خوب است جلد رنگی باشد اما برای دیگران می توان از چاپ سیاه و سفید استفاده کرد (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران).

• هزینه چاپ

• در برخی از دانشگاه ها هزینه چاپ توسط خود بسیج پرداخت می شود، اما می توان بخشی از هزینه را از دانشگاه گرفت و طبق قانون نشریات دانشجویی این همکاری باید توسط دانشگاه در زمینه کمک به چاپ نشریات دانشجویی صورت پذیرد (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران، برای مشاهده آیین نامه قانون نشریات دانشجویی رجوع شود به بسته های پشتیبان). اگر نشریه به اندازه‌ای قوی و مخاطب پسند باشد که حتی اگر مبلغ هم برایش تعیین نمایید، خریدار داشته باشد، در این صورت می‌توان بخشی از هزینه را از خود مخاطبین دریافت نمود. برای مثال یک نشریه قوی علمی تخصصی را در فضای دانشکده می‌توان به فروش رساند و در صورتی که از نظر علمی مفید باشد، مخاطب خود را خواهد داشت. برای کاهش هزینه‌ها و فروش نشریه می‌توان فایل نشریه را به واحدهای کپی داد و هر کس نشریه را خواست با مراجعه به واحد کپی با هزینه خود نشریه را چاپ کند (دانشگاه یاسوج). البته نکته‌ای که در تمامی کارهای فرهنگی باید در نظر داشت این است که در زمینه هزینه کردن برای بیان حرفهای انقلاب نباید ترسید و هزینه صحیح و به جا اسراف شمرده نشود. ضمن آنکه از هزینه‌های بی جا و بی نتیجه و یا اهمال کاری‌هایی که منجر به اتلاف بیت المال می‌شود باید پرهیز نمود و در این زمینه حساس بود (در واقع افراط و تفریط در این زمینه هر دو مضر است).

• انتشارات

• می‌توان همه کارهای چاپ در بسیج اعم از نشریه، پوستر و ... را به یک چاپ خانه خاص داد و قرارداد سالیانه بست و هزینه ها را به میزان زیادی کاهش داد (دانشگاه تهران). همچنین می توان کار چاپ را در چاپخانه یا مراکز کپی دانشگاه صورت داد که از تخفیف دانشجویی برخوردارند (دانشگاه امام صادق، دانشگاه علم و صنعت).

توزیع

• بعد از چاپ نشریه به قسمت های مختلف بسیج دانشجویی ارسال می شود تا آن را تا مکان های مختلف توزیع کنند. به علت اهمیت ویژه این بخش به صورت مستقل به آن پرداخته ایم.

توزیع / اهمیت توزیع

0ارجاع

0دیدگاه

• توزیع نشریه در بالا بردن ضریب تاثیر گذاری نشریه در فضای دانشگاه بسیار موثر است. اگر نشریه وزین و پر محتوا تهیه شود ولی خوب پخش نگردد، تنها زحمت دست اندر کاران آن است که به هدر می‌رود. ولی اگر نشریه ضعیف باشد و خوب و قوی پخش شود بسیار تاثیرگذارتر است و در بین دانشجویان از جایگاه بالاتری برخوردار خواهد بود (دانشگاه شریف).

توزیع / نحوه و مکان های توزیع

2ارجاع

0دیدگاه

• توزیع نشریه کار سخت و وقت گیری است. کسی که چنین پستی را برعهده می‌گیرد باید دغدغه‌مند باشد و متوجه این نکته باشد که با اهمال وی چند ده هزار تومان از پول بیت المال و چند ده نفر ساعت کار است که به هدر می‌رود (دانشگاه شریف). محل مناسب برای پخش نشریه بستگی به فضای دانشگاه دارد ولی به طور معمول مسجد دانشگاه و خوابگاه و سلف از محلهایی است که باید مورد توجه خاص قرار گیرند. معمولاً در این مکان ها آمار توزیع بالا بوده و نشریه خیلی خوب برداشته می شود، چرا که همه می بینند. بیشترین تمرکز باید روی مسجد دانشگاه و خوابگاه ها باشد (دانشگاه تهران). نکته دیگر آنکه پس از قرار دادن نشریه در سلف و مسجد باید به آن سر زد چون امکان دارد نشریه تمام شده باشد و یا در اثر باد بر زمین ریخته باشد. یا حتی ممکن است عده ای مغرضانه کاری در جهت جلوگیری از پخش انجام دهند. لذا باید به محل توزیع نشریات سرکشی نمود (دانشگاه شریف).

  در مورد توزیع نشریه توسط خواهران نکته‌ای که باید توجه داشت این است که به آنها تذکر داده شود تا در صورتی که تعدادی از نشریات باقی ماند تا قبل از چاپ شماره بعدی آنها را به برادران تحویل دهند تا توزیع شوند و نشریه‌ای اسراف نشود (دانشگاه شریف).

• انواع توزیع

• به طور کلی دو نوع توزیع داریم؛ توزیعِ توزیع‌محور و توزیعِ فضاساز. در روش اول هدف رساندنِ نشریه به دستِ مخاطب است، هرچه بیشتر، بهتر؛ اما در دومی، فضاسازی و ایجاد گعده‌های بحث و گفتگوست که اصالت دارد، نه توزیعِ نشریه. بسته به فضای دانشگاه، می‌توان روش‌های بسیاری برای دو مدلِ بالا طراحی کرد، مثلا گاهی اوقات، اینکه کسی پشت میز نشریات بنشیند، خیلی‌ها را از برداشتنِ نشریه منصرف می‌کند، بهتر است در این مراکز کسی ننشیند، همین که کسی جلوی نشریات نمی ایستد فضاسازیست و خجالت‌زدگی عده‌ای را برطرف می کند. پس اگر هدف توزیعِ با تعداد بالا است، توزیع کننده ای نباشد بهتر است و اگر فضاسازی مدنظر است، توزیع کننده باید با فریاد زدنِ تیترهای نشریه، راه انداختن و پیش‌بردنِ بحث و خلاصه فضاسازیِ مثبت، مخاطبان را به پشت میز کشانده و زمینه بحث با آنها فراهم می شود. نوشتن تیترهای مهمِ نشریه با فونت درشت و نصب کردنِ آن‌ها در محل‌های توزیع، نصب یک پایه با لوگوی نشریه و امثال این‌ها می‌تواند در توزیعِ بهتر (به هر دو معنیِ فوق) کمک کند.

• اساتید

• نباید از اساتید که نقش بسزایی در ساخت ذهنیت دانشجویان دارند غافل شد و باید برای آنها به صورت ویژه کار کرد. یکی از مخاطبان اصلی نشریه اساتید هستند. پس باید نشریه را به اتاق های آنها ارسال کرد و حتی برای تکریم شأن آنها با حضور در اتاق های اساتید نشریه را به آنها تحویل دهیم (دانشگاه امام صادق (ع)، دانشکده مکانیک دانشگاه تهران، دانشگاه تهران). حتی به خاطر اهمیت اساتید می توان نشریات را با جلد رنگی برای آنها ارسال کرد (دانشکده مکانیک دانشگاه تهران). حتی اگر نسخه سخت افزاری نشریه برای اساتید ارسال شد، از ارسال نرم افزاری نشریه به آنها نباید غافل شد؛ یک نسخه از فایل را برای اساتید از طریق ایمیل نشریه می توان ارسال کرد (دانشگاه علم و صنعت).

• دانشگاه های دیگر

• کلاس کاری نشریه اگر در سطح بالایی بود و محتوای غنی ای‌ داشت، می توان آن را به دانشگاه های دیگر ارسال کرد. برای مثال نشریه حیات دانشگاه امام صادق(ع) یک نشریه قوی از این دست است. یا نشریه قیام دانشگاه تهران را هم می توان نام برد. اگر سری به سایت این نشریه بزنید، پارامترهای یک چنین نشریه‌ای را مشاهده خواهید کرد (دانشگاه امام صادق (ع)، دانشگاه تهران).

• انتشار در سایت ها و گروه های اینترنتی

• بعد از اتمام کار و بسته شدن نشریه، می توان آن را آپلود (قرار دادن فایل در اینترنت) کرده و از صفحه یک و دو آن هم عکس گرفت و به همراه عناوین مطالب و اسامی نویسندگان روی وبلاگ نشریه قرار داد. در مرحله بعد می توان آن را روی شبکه های اجتماعی قرار داد. چندین گروه عمومی مثل محراب اندیشه و ارزشی و غیره هستند (آدرس این گروه ها را با استفاده از موتورهای جستجو گر بیابید) که می توان نشریه را برای آنها ارسال کرد و بازخورد گرفت (دانشگاه شریف). همچنین، بسیج دانشگاه ها معمولاً برای خود یک سایت اینترنتی دارند که می توان هر شماره از نشریه را در آنجا آپلود کرد (دانشگاه تهران). از ظرفیت شبکه های اجتماعی مثل google plus هم برای تبلیغ هر شماره از نشریه می توان استفاده نمود (دانشگاه علم و صنعت).