از قبل اردو شروع می کنم: به نظر من باید تمام اقشار دانشگاهی به اردو راهیان نور بیایند. ما برای انجام این کار هر ساله سعی می کردیم فضاسازی خوب و جدید به کار بگیریم.مثلا ما تو دانشکده خودمان دو سال پیش یک نمایشگاه در محوطه خارج دانشکده با اسپیس زدیم و داخلش عکس های جذاب از فضاهای شاد و فضاهای معنوی اردو به نمایش گذاشتیم به همراه یک المان به نام "از جنگ سخت تا جنگ نرم" که با استقبال خوبی مواجه شده بود. سال بعد در همان دانشکده نمایشگاه عکس شهدا با محوریت مهدویت و مقاومت داخل دانشکده برگزار کردیم با صوت جدیدتر یعنی از صوت های زمان جنگ استفاده نکردیم... کار دیگری که برای فضاسازی انجام دادیم پخش کلیپ هایی که از فضاهای شاد و طنز اردو ساخته شده بود در ساعات خاصی از روز در دفاتر بسیج دانشگاه و دانشکده ها. کار دیگر پخش یک فیلم شاخص و مطرح و جدید دفاع مقدس وثبت نام در کنار اکران فیلم بود. مثلا ما سال 92 فیلم "چ" رو اکران کردیم و بعدش همان جا ثبت نام هم انجام می دادیم. سال گذشته هم فیلم معراجی ها بود. البته اگر فیلمی باشد که هنوز اکران سینمایی نشده باشد و جذابیت بیشتری داشته باشد بهتر خواهد بود. برای خادمین اردو نیز قبل از اردو یک اعتکاف 24 ساعته برگزار می کنیم. معمولا از 5شنبه شب شروع می شود و جمعه شب هم به پایان می رسد.با سخنرانی مسئول اردو و یک سخنران و مطرح کردن اهمیت خود سازی خادمین برای اردو شروع می شود. قرائت دعای کمیل، برگزاری هیئت و سینه زنی تا نیمه شب. معمولا تا سحر همه بیدار می مانند.صبح هم یک روایت گری از جبهه و شهدا و خاطراتی از خودسازی و حالات معنوی شهدا داریم. بعد از ظهر بازدیدی از گلزار شهدا و قرائت زیارت عاشورا و بعدش بر می گردیم محل اسکان و مسیر رفت و برگشت در اردو مطرح می شود. و بعد از افطار مراسم تمام می شود. در مورد خود اردو یه مسئله رو بگم که رویکرد اساسی ما تربیت نیرو و ارتباط گیری با دانشجویان است. اصل کار این است که خود خادمین (که از مسئولین بسیج هستند) بتوانند با افراد، ارتباط درست بگیرند و محتوا را به آنها انتقال دهند اما چون معمولا، خود افراد نمی توانند این کار را تا حد خوبی انجام دهند، باید از روحانیان مناسب، در اردو کمک بگیریم. ویژگی روحانی مناسب اردو را هم که خودتان مستحضرید. راویان مناسب در اردو هم که پایه تمام اردو ها هست. ولی یه ابتکاری که امسال اگر خدا بخواهد می خواهیم انجام دهیم، حضور یک زوج تازه مسلمان در اردو به همراه ماست. (همیشه این مسئله مطرح است که دخترانی که همراه اردو می آیند و حجابشان مناسب نیست، چرا بعد از اردو وضعشان بهتر نمی شود؟!)این مسئله به ذهنمان رسید که یک زوج تازه مسلمانی که به اختیار خود حجاب را انتخاب کرده اند، باشند و دلیل انتخاب خود را بگویند و دانشجویان، خلق و خوی و رفتار ایشان را ببینند؛ تاثیر خوبی خواهد داشت.

بزرگترین فرصت جذب و تربیت نیروی انسانی بسیج دانشجویی اردو راهیان نوره تخصص و تعهد دو بازوی مهم برای کادر بسیج و ارگان های انقلابی ست عدم وجود هر کدام ضربه های جبران ناپذیری به بدنه انقلاب خواهد زد تربیت چنین نیروها بر عهده جریان فکری و فرهنگی کشوره بسیج پرچم دار این حرکت است لذا با توجه به پتانسیل های فرهنگی کشور از جمله جبهه های جنگ این امر مهم رو انجام می ده.و اما راهیان نور اصولا خود این اردو کار فرهنگی محسوب میشه لذا که به ارکان دیگر اردو در جهت هر چه بهتر برگزارشدن،نیز فرهنگی اردو قلمداد میشه.قبل از اینکه در مورد برنامه های فرهنگی اردو ارائه تجربه کنم چندنکته رو لازم می دونم که بگم 1. فرهنگی اردو باید تماما زیر نظر روحانی کاروان قرار بگیره 2.توی یه اردوی سه چهار روزه کار فرهنگی با اون ذهنیت فرهنگی که همه ما داریم نمیشه انجام دادو اما برنامه های فرهنگی اردوی راهیان نور دانشگاه صنعتی همدانقبل از اردو:پیش بینی پک فرهنگی (کتاب،سررسید،جانماز،دعای عهد،سین برنامه اردو بهمراه برنامه ویژه یادمان،نشریه ،سی دی های آموزشی و.... )اانتخاب محوریت اردو باهماهنگی قبلی با روحانی کاروان که محوریت اردو دانشگاه ما توبه و بازگشت به زندگی بودفضای سازی داخل دانشگاه :ایجاد شور کمک بسیار زیادی به انتقال مفاهیم جبهه و جنگ میکنه لذا یکفضا سازی زیبا قدم اول کار فرهنگی محسوب میشهانتخاب شعار راهیان که روی پک های فرهنگی و بنرهای اتوبوس ها هم درج شده بود:شعار اردویی ما نحن ابنا الخمینی بودحین اردو:مراسم استقبال و بدرقه از زائرین (با توجه به این که قرار بود دانشجویان به اردوگاه منتقل شوند و فردا از انجا به سمت جنوب حرکت کنن مراسم استقبال و بدرقه بسیار ضروری بود اما متاسفانهبعلت ناهماهنگی ها نتوانستیم این برنامه رو در حد و اندازه خودش بر گزار کنیم)اتوزیع پک فرهنگی متناسببا مکان و زمان اردو (قسمتی از پک در ابتدا قسمتی در اواسط اردو و قسمتی هم در آخر به عنوان عیدی زائرین در نظر گرفته شد)امسابقه عکاسی در بخش سلفی و معمولیبرگزاری مراسم دعای عهد:از اونجای که محوریت اردو توبه بود لذا از اول برنامه این بود که عهد بگیریم از دوستان تا راهیان نور سال آینده فلان گناه کنار گذاشته بشه و انتخاب این دعا بهمین علت بودخوراک فرهنگی داخل اتوبوس:ودیو های از سخنران های های مطرح کشور جمع آوری شد که در اتوبوس های زائرین پخش شدگعده های دانشجویی:چند نفر از دانشجویان که توانایی برگزاری گعده را داشتن انتخاب و موضوعات مطرح کشور از جمله نفوذ بعنوان موضوعات جلسات انتخاب گردیددفتر یادداشت خاطرات و دلنوشته ها:دفتری تهیه شد تا زائرینخاطرات و دلنوشته ها خود را ثبت کنن.این دلنوشته ها خروجی کار فرهنگی هستن.. با توجه به این که بیشتر زمان اردو در داخل اتوبوس بودیم می بایست بیشتر برنامه ریزی هم برای داخل اتوبوس باشد اما از آنجا که اغلب داخل اتوبوس استراحت می کنند عملا از یک یا دو ساعت درو روز(در شرایط ایده آل) بیشتر نمی توانستیم برنامه بریزیم و این کار رو بسیار سخت می کردجای خالی اردو:توی شلمچه گروهی از بچه های اراک بودن که داشتن برای کربلا قرعه کشی میکردن برام جالب شد پرسیدم چجوری این برنامتون ،گفتن اول اردو از بچه ها نفری 5هزار تومن گرفته بودن و قرار بوده شب آخر قرعه کشی کنن. آخر اردو باز بود یعنی وقتی که از سفر برگشتیم می تونستیم کانالی داشته باشیم که رفاقتامون همچنان ادامه داشته باشه یا هر کار دیگه ای که ممکنهانجام داد تا دانشجویان همچنان در فضای راهیاننور باشن ولو به اندازه یکی یا دو هفتهامیدوارم که تونسته باشم کمکی در جهت بهتر برگزار شدن اردو راهیان کرده باشممرسی تشکر بزرگترین فرصت جذب و تربیت نیروی انسانی بسیج دانشجویی اردو راهیان نوره تخصص و تعهد دو بازوی مهم برای کادر بسیج و ارگان های انقلابی ست عدم وجود هر کدام ضربه های جبران ناپذیری به بدنه انقلاب خواهد زد تربیت چنین نیروها بر عهده جریان فکری و فرهنگی کشوره بسیج پرچم دار این حرکت است لذا با توجه به پتانسیل های فرهنگی کشور از جمله جبهه های جنگ این امر مهم رو انجام می ده.و اما راهیان نور اصولا خود این اردو کار فرهنگی محسوب میشه لذا که به ارکان دیگر اردو در جهت هر چه بهتر برگزارشدن،نیز فرهنگی اردو قلمداد میشه.قبل از اینکه در مورد برنامه های فرهنگی اردو ارائه تجربه کنم چندنکته رو لازم می دونم که بگم 1. فرهنگی اردو باید تماما زیر نظر روحانی کاروان قرار بگیره 2.توی یه اردوی سه چهار روزه کار فرهنگی با اون ذهنیت فرهنگی که همه ما داریم نمیشه انجام دادو اما برنامه های فرهنگی اردوی راهیان نور دانشگاه صنعتی همدانقبل از اردو:پیش بینی پک فرهنگی (کتاب،سررسید،جانماز،دعای عهد،سین برنامه اردو بهمراه برنامه ویژه یادمان،نشریه ،سی دی های آموزشی و.... )اانتخاب محوریت اردو باهماهنگی قبلی با روحانی کاروان که محوریت اردو دانشگاه ما توبه و بازگشت به زندگی بودفضای سازی داخل دانشگاه :ایجاد شور کمک بسیار زیادی به انتقال مفاهیم جبهه و جنگ میکنه لذا یکفضا سازی زیبا قدم اول کار فرهنگی محسوب میشهانتخاب شعار راهیان که روی پک های فرهنگی و بنرهای اتوبوس ها هم درج شده بود:شعار اردویی ما نحن ابنا الخمینی بودحین اردو:مراسم استقبال و بدرقه از زائرین (با توجه به این که قرار بود دانشجویان به اردوگاه منتقل شوند و فردا از انجا به سمت جنوب حرکت کنن مراسم استقبال و بدرقه بسیار ضروری بود اما متاسفانهبعلت ناهماهنگی ها نتوانستیم این برنامه رو در حد و اندازه خودش بر گزار کنیم)اتوزیع پک فرهنگی متناسببا مکان و زمان اردو (قسمتی از پک در ابتدا قسمتی در اواسط اردو و قسمتی هم در آخر به عنوان عیدی زائرین در نظر گرفته شد)امسابقه عکاسی در بخش سلفی و معمولیبرگزاری مراسم دعای عهد:از اونجای که محوریت اردو توبه بود لذا از اول برنامه این بود که عهد بگیریم از دوستان تا راهیان نور سال آینده فلان گناه کنار گذاشته بشه و انتخاب این دعا بهمین علت بودخوراک فرهنگی داخل اتوبوس:ودیو های از سخنران های های مطرح کشور جمع آوری شد که در اتوبوس های زائرین پخش شدگعده های دانشجویی:چند نفر از دانشجویان که توانایی برگزاری گعده را داشتن انتخاب و موضوعات مطرح کشور از جمله نفوذ بعنوان موضوعات جلسات انتخاب گردیددفتر یادداشت خاطرات و دلنوشته ها:دفتری تهیه شد تا زائرینخاطرات و دلنوشته ها خود را ثبت کنن.این دلنوشته ها خروجی کار فرهنگی هستن.. با توجه به این که بیشتر زمان اردو در داخل اتوبوس بودیم می بایست بیشتر برنامه ریزی هم برای داخل اتوبوس باشد اما از آنجا که اغلب داخل اتوبوس استراحت می کنند عملا از یک یا دو ساعت درو روز(در شرایط ایده آل) بیشتر نمی توانستیم برنامه بریزیم و این کار رو بسیار سخت می کردجای خالی اردو:توی شلمچه گروهی از بچه های اراک بودن که داشتن برای کربلا قرعه کشی میکردن برام جالب شد پرسیدم چجوری این برنامتون ،گفتن اول اردو از بچه ها نفری 5هزار تومن گرفته بودن و قرار بوده شب آخر قرعه کشی کنن. آخر اردو باز بود یعنی وقتی که از سفر برگشتیم می تونستیم کانالی داشته باشیم که رفاقتامون همچنان ادامه داشته باشه یا هر کار دیگه ای که ممکنهانجام داد تا دانشجویان همچنان در فضای راهیاننور باشن ولو به اندازه یکی یا دو هفتهامیدوارم که تونسته باشم کمکی در جهت بهتر برگزار شدن اردو راهیان کرده باشمبا تشکر

یکی از مسائلی که همواره بین مجموعه های برگزار کننده اردوهای راهیان نور و دانشگاه وجود دارد مباحث مالی است. البته ابعاد بحث مالی بسیار گسترده است؛ از میزان و نحوه جذب بودجه تا نوع هزینه کرد و تسویه حساب با دانشگاه...ما نیز در دانشگاه فردوسی مشهد، مانند بسیاری از دانشگاه های دیگر با مسائل و مشکلات متعددی در باب مسائل مالی مواجه بودیم. پس از چندین جلسه بحث و گفتگو، نتیجه مباحث در چند بند خلاصه شد:اولین مسئله عدم اعتماد مدیران دانشگاه به بسیج بود که تحت عناوین مختلفی مطرح می شد. مثلا عنوان می شد بودجه را حیف و میل می کنید! یا گفته می شد، معلوم نیست پولی که ما میدهیم در راهیان نور هزینه می شود یا خیر!!!گاهی نیز شکایت مدیران دانشگاه از نحوه تسویه حساب ها بود که البته پر بیراه هم نمیگفتند. به دلیل حجم بالای گردش پولی که در راهیان صرف میشد و نیز بی تجربه بودن نیروهای بسیجی در جمع آوری اسناد و مدارک معتبر برای تسویه مالی، معمولا حساب های اردو بهم ریخته بود و همین امر باعث می شد تا همیشه مشکلات متعددی بوجود بیاید. تا جایی که گاهی نیروهایی که مخلصانه و بدون کوچکترین چشم داشتی، مباحث مالی را پیگیری می کردند، تهمت های ناروا شامل حالشان می شد.یکی دیگر از شکایت های دانشگاه نحوه قرارداد بستن و تعهدات بود.از طرف دیگر، مدیران دانشگاه به علت دور بودن از فضای فعالیت دانشجویی و خصوصا بسیجی آن هم از نوع راهیان نور، نمیتوانستند با ما ارتباط درستی برقرار کنند و در مقابل درخواست ها و استدلال های ما موضع گیری های بیجا و غیر عقلانی داشتند که این امر نتیجه عدم درک صحیح از شرایط خاص اردوی راهیان نور بود.این موارد همه و همه باعث می شد تا مدیران دانشگاه با دید بی اعتمادی به مجموعه ستاد راهیان نور بنگرند و همکاری های لازم در خصوص مسائل مالی و تامین بودجه مورد نیاز را نداشته باشند. نهایتا طی جلسات متعدد و مشورت با افراد صاحب نظر، به یک راهکار رسیدیم. آن هم این بود که بجای درخواست بودجه از دانشگاه، درخواست کنیم که یک کارپرداز با کاروان همراه شود. وظیفه کارپرداز هم مشخص بود1- کل پولی که از دانشگاه درخواست می شود، وارد حساب کارپرداز شده و تسویه با دانشگاه به عهده وی است2- عقد کلیه قراردادها و اسناد تعهد آور به عهده کارپرداز است3- وظیفه ثبت اسناد و مدارک مالی اعم از فاکتور و صورت جلسه با کارپرداز است4- تامین بودجه لازم جهت پرداخت مالیات (در اسناد و قراردادهای مربوطه) و همچنین انجام کلیه امور مالیاتی به عهده کارپرداز است5- تامین کلیه اقلام مورد نیاز و خریدها بر عهده کارپرداز استاین مسئله از چند بعد حائز اهمیت می باشد. اولا چون دانشگاه بودجه را در اختیار یکی از نیروهای مورد وثوق خود قرار می دهد، بسیاری از شک و شبهه ها مجالی برای مطرح شدن پیدا نمیکند. ضمن اینکه بهانه های متعدد برای کارشکنی از دست مدیران دانشگاه خارج می شود. ثانیا وقتی یکی از کارمندان یا نیروهای دانشگاه، خودش در وسط میدان فعالیت قرار می گیرد، بهتر فضای پر جنب و جوش اردو و پیچیدگی های آن را درک می کند. از طرف دیگر، بسیاری از اختلافات بین فعالین دانشجویی و مدیران دانشگاه صرفا به دلیل برخی سوء برداشت هاست که در این مسیر، چنین برداشت هایی نیز از جانب هر دو طرف تعدیل می شود. ثالثا وقتی مسائل مالی و تعهدات مهم به عهده یک کارشناس واگذار شود، هم کارها دقیق تر و سریعتر پیش می رود و هم بخش مهمی از کارها از روی دوش بچه ها برداشته می شود. در این حالت بهتر می شود روی مسائل اصلی و مغز و محتوای اردو تمرکز کرد بجای درگیر شدن با نخود و لوبیاالبته این جریان، در اوایل کار درگیری های زیادی هم ایجاد کرد. هم کادر اردو نسبت به نفوذی رئیس دانشگاه! بدبین بودند و هم کارپرداز دانشگاه خودش را مسئول ادب کردن بسیجی های خودسر! می دانست. در یکی دو اردوی اول، که با این سبک برگزار شد، تنش ها و درگیری ها زیاد بود اما کم کم و به مرور هر دو طرف در تعامل با یکدیگر رشد کرده و مسائل کم شد. تا جایی که بعد از 5 سال از اولین اردویی که به این سبک برگزار شده، مزایای این اقدام برای هر دو طرف کاملا مشهود و مشخص گردیده است.البته برای مدیریت تنش ها یکی از راهکارهای خیلی مهم این است که برای دانشگاه از همان ابتدا این مسئله جا بیوفتد که کارپرداز باید خودش از نیروهای حزب اللهی دانشگاه باشد. راهکاری که ما در اینجا اتخاذ کردیم این بود که طبق توافق با دانشگاه ابتدا ما از بین کارمندان متعهد و خوشنام دانشگاه، یک یا دو نفر را به دانشگاه معرفی کنیم و دانشگاه از بین افراد معرفی شده از جانب ما یک نفر را برای این ماموریت انتخاب کند.در ارتباط با ابعاد و پیچیدگی های این نوع از تعامل با دانشگاه، حرف بسیار است که بیش از این در این نگاشته نمی گنجد. اگر بحث یا سوالی در این باب داشتید، خوشحال میشوم در بخش نظرات گفتگو کنیم

در رابطه با کادر راهیان، کادر معمولا از اعضا می باشند. ما برای هر اتوبوس یک مسئول اتوبوس قرار می دهیم. مسئول اتوبوس کارهای هماهنگی ها، پخش خوراکی ها، ایستادن اتوبوس، پیاده کردن بچه ها و ارتباط با آقایان را دارد (ما به مسئول اتوبوس یک بیسیم می دهیم). مسئول پایگاه هم ثبت نام ها را انجام می دهد و مسئولیت جذب را دارد و به طور کلی مسئول ارتباط با بچه ها است. در رابطه با مسئول تعلیم و تربیت وظیفه ایشان برگذاری و مدیریت گعده ها می باشد و ایشان همیشه بین اتوبوس ها برای داشتن گعده ها می چرخند وگاها جایشان با معاونت سیاسی یا معاونت زنان هم عوض می شود. یعنی در یک اتوبوس معاونت سیاسی و دراتوبوس دیگر معاونت فرهنگی گعده برگزار می کنند و به صورت چرخشی کار می کنند. وجود و عدم وجود بی سیم خیلی موثر می باشد. با توجه به اینکه یک سری مناطق، اتوبوس ها آنتن ندارند وجود بی سیم خیلی ضروری می باشد ولی نحوه ی استفاده از بی سیم نیز خیلی مهم است. عده ای از بچه ها و کادر نیز که به سفر می آیند اولین بار می باشد که این وسیله را استفاده می کنند و این یک وسیله مردانه و سخت می باشد. وقتی شعار سفر ما تربیت بانوی انقلابی می باشد عده ای خودشان را گم می کنند. بانوی انقلابی شاخصه های مخصوص به خود را دارد آیا بانوی انقلابی یک مرد مدل سخت می باشد؟ وقتی این بی سیم دست یکسری از خواهر ها قرار می گیرد این ها فراموش می شود یعنی ماهیت و شعار سفر با عملکرد کار جور در نمی آید. به نظر من بهترین کار این هست که بی سیم وجود داشته باشد و خطوط بین آقایان وخانم ها متفاوت باشد و اینکه بهتر هست از بیسیم با هدفون استفاده شود. ما تجربه ای که در این سه سال داشتیم نتیجه مثبتی از بی سیم نداشتیم و حتی در پی حذف آن بودیم ولی نشدنی می باشد و بهتر هست که این وسیله با هدفون استفاده شود. ما در این سه سال فقط یک راوی را داشتیم و ایشان آقای نقی زاده بودند. ایشان بازمانده کانال کمیل هستند و روایتگری هایشان در این زمینه در سه سالی که دیدیم تکراری می باشد. اما صحبت های منطقی دارند و به نظر من یکی از نکات مثبتشان این است که فقط احساسی با بچه ها صحبت نمی کنند. ایشان نه فقط در رابطه با جبهه بلکه درباره کلیات زندگی خیلی صحبت می کنند اما مثلا در بحث سیاسی تحلیل سیاسی خاصی را به بچه ها ارائه نمی دهند. به نظر ما راهیان یکی از تریبون هایی هست که ما می توانیم یک تحلیل سیاسی را به بچه ها ارائه بدهیم اما ایشان این کار را نمی کنند. بیشتر در رابطه با مسایل منطقی و روانشاسی صحبت می کنند که خوب می باشد اما اطلاعتشان از منطقه خیلی قوی نمی باشد. در یکسری از یادمان ها روایتگری خیلی قوی ندارند. مثلا دو کوهه شان خوب می باشد اما روایتگری طلاییه شان اصلا خوب نیست. به طور کلی تاثیر حرف هایشان بیشتر از اینکه روی شهدا و منطقه باشد روی سیر زندگی بچه ها می باشد. ایشان برای یک سال تجربه کردن برای کسانی که می خواهند یک راوی پر شور وهیجان و منطقی را داشته باشند خوب می باشد اما استفاده دو سال متوالی از ایشان را موافق نیستیم. ما هیچ سالی در سفرمان طلبه و مداح همراه نداشتیم. عدم وجود طلبه باعث شده بود که بچه ها شبهاتشان را از راوی بپرسند. در رابطه با بحث مداح ما بیشتر صوت پخش می کنیم. ما یک سری جاها بیشتراز راوی ، به مداح احتیاج داشتیم . به نظر من راوی، مداح و طلبه همزمان باهم خیلی زیاد می شود. یک سال راوی و مداح و سال دیگر راوی و طلبه را باید تجربه کنیم و بببینم کدام یک بهتر هست و آن را ارائه دهیم. ما هیچ وقت طلبه همراه نداشتیم ولی پارسال با یک معلم قرآنی هماهنگ کردیم و کل سفر همراه ما بودند و به صورت دوره ای و با زمان مشخص در اتوبوس ها حاضر می شدند و در رابطه با کلیت قرآن و تدبر در قرآن، و این که تدبر چه چیزی هست صحبت می کردند. ما این کار را انجام دادیم و یکی از ثمرات آن این بود که جلسات قرآنمان بعد از راهیان به مدت یک سال هست که ادامه دار می باشد و همان استاد قرآن در ماه یک بار جلسات قرآن را برگزار می کنند. البته یک نکته ای که وجود دارد این است که از تایم داخل اتوبوس استفاده می کنیم خوب هست ولی عده ای داخل اتوبوس می خوابند و یا به صحبت ها گوش نمی دهند و این بیشتر توی ذوق مربی می خورد. ما تجربه این را داشتیم این که بعضی گروه ها خیلی پای حرف مربی می نشستند و پیگیری می کردند و بعضی از اتوبوس ها خیلی بازی گوشی می کردند و اصلا حرف های مربی را نمی پذیرفتند. بنابراین از قبل باید نیاز سنجی انجام شود و طوری نباشد که یک بنده خدایی را هشت روز به همراه خودمان ببریم ولی هیچ مخاطبی نداشته باشد. ما در انتخاب غذا و میوه خیلی دقت می کنیم، مثلا دوسال اول ما میوه اضافه می آوردیم و بچه ها میوه ها را نمی خوردند و خراب می شد و مشکلات گوارشی در طول سفر خیلی بالا بود. اما در دوسال گذشته کاری که انجام دادیم دیگر میوه را کامل به بچه ها نمی دادیم، البته اگر کسی میوه کامل می خواست می دادیم اما برای بقیه افراد میوه را پوست می کندیم و آنها را پرپر می کردیم و داخل بشقاب به بچه ها تعارف می کردیم. با این روش اکثر بچه ها در روز میوه را می خوردند. ما سال اول رزق فرهنگی را نداشتیم ولی سال دوم خیلی زیاد داشتیم یعنی ابتدای سفر، قبل از سفر ، وسط سفر، قبل از ناهار ، بعد از نهار، موقع خواب و... رزق فرهنگی داشتیم. رزق فرهنگی که به بچه ها می دادیم از لحاظ ساختار طراحی خیلی جذابی داشت اما اینکه این رزق ها چقدر تاثیرگذار می باشد و چقدر خوانده می شود را اصلا بررسی نکرده بودیم. ما سال گذشته قرار گذاشتیم که هر روز فقط یک رزق داده شود واگر قرار هست رزق دیگری داده شود به صورت جمعی باشد .انتخاب طراحی رزق ها جدا از محتوایش، خیلی مهم می باشد. بعضی طرح ها بسیار وقت گیر هستند و انرژی زیادی را از ما می گیرند و ما مجبور هستیم نیروی زیادی را جمع کنیم تا بتوانیم طرح ها را برای راهیان آماده کنیم. بنابراین علاوه بر زیبایی طرح رزق ها باید طوری انتخاب شود که وقت مناسبی از ما ببرد. ما همیشه باید به فکر طراحی رزق هایی باشیم که کمترین زمان و بیشترین تاثیر گذاری را داشته باشد. ما برای رزق غذا دوتا مقوا داشتیم و داخل یک ورق حدیثی درباره غذا خوردن نوشته بودیم و یک پاپیون هم روی آن زده بودیم وقبل از غذا یا موقع ناهار بین بچه ها پخش می کردیم. در طراحی رزق یک نکته این است که جملات خوانا باشد و ریز نباشد. زمان پخش رزق نیز خیلی مهم می باشد، مثلا یک وقت هایی یادمان می رفت رزق را پخش کنیم و وقتی که بچه ها می خواستند بخوابند روی تخت هایشان می گذاشتیم و بعضی ها متوجه رزق نمی شدند یا روی زمین می افتاد و یا اینکه به یکی در حال گریه رزق می دادیم و اصلا آن را نمی خواندند. یک نکته دیگر اینکه بعضی از متن ها طولانی می باشد و شاید بچه ها آن را نخوانند. بهتر هست رزق ها در حد یک الی دو جمله باشد و تاثیر گزاری بالایی داشته باشد. ما رزق های روزانه را حالت دفترچه و کارت پستال درست کرده بودیم که به یک مداد کوچک و فشنگ وصل می شد. ما این رزق را در دهلاویه دادیم چون که در دهلاویه شهید چمران شهید علم حساب می شوند و مداد نشانی از ایشان بود. رزق ما در یادمان شهدای غواص یک تیکه گونی بود که رویش را به شکل ماهی درست کرده بودیم که نشانه غواص ها بود . در سال گذشته که شهادت حضرت زهرا(س) بود اولین رزق ما یک گیره روسری به همراه یک رزق و بیسکوئیت بود. ما گاهی به عنوان رزق مثلا یک پاستیل می دادیم که همراهش یک رزق بود. خوراکی های همراه رزق ها خیلی موثر نیست ولی به هر حال خوراکی داده می شود. ما بلوز هایی را با اریگامی درست کردیم که در رابطه با شهادت روی آن جملاتی را نوشته بودیم که این ها یادگاری برای بچه ها می ماند (اینکه درست کردن این بلوز ها چقد وقت می برد و آن جمله چقد قرار هست تاثیر گزار باشد خیلی مهم می باشد.) ما پارسال تجربه برگزاری سه شنبه مهدوی را داخل راهیان داشتیم. برای این برنامه گل نرگس با کاغذ کشی درست کردیم. و یک سری لیوان های شیشه ای تهیه کردیم و داخلش را پر از شکلات کردیم؛ وقتی بچه ها داخل اتوبوس شدند و این ها را روی میزشان دیدند خیلی ذوق کردند اما این طراحی به مدت دو هفته وقت کادر را گرفته بود. سال گذشته درباره لوازم پک لیوان فلزی و دستمال مرطوب به بچه ها دادیم. دستمال مرطوب خیلی خوب استفاده شد ولی لیوان فلزی خیلی استفاده نشد (زیرا نمی شد در آن آب نگه داشت) و امسال می خواهیم بطری های کوچک آب به بچه ها دهیم (زیرا در منطقه خیلی آب معدنی اسراف می شود و این بطری ها برای جلوگیری از اسراف و تسریع در وضو گرفتن در مناطق شلوغ بسیار کمک می کند). برخی بطری ها هستند که روی آنها لیبلی زده می شود و یک جمله تاثیر گذار و یا ایه ای از قرآن درباره آب می نویسند. در سال های اول راهیان ما دفترچه های خاطره نویسی به بچه ها می دادیم و یکی دو سال اول استقبال خوب بود ولی بعد ها خیلی استقبال نشد و بچه ها خاطراتشان را توسط گوشی هایشان ثبت می کردند. ما بعد از اینکه از سفر می آییم مسابقه خاطره نویسی برگزار می کنیم و همچنین این خاطرات را داخل کانال قرار می دهیم. ما پارسال در پک خود خودکار ایرانی به بچه ها دادیم و درمورد کالای ایرانی و نحوه استفاده آن صحبتی داشتیم. اگر قصد دادن کیف را به عنوان بسته فرهنگی داریم باید در نظر داشته باشیم که دوام کیف خیلی مهم می باشد و چون هزینه ای برای سفر دارد باید طوری باشد که بتوان از آن استفاده کرد. ما سال اول کیف هایی که به بچه ها دادیم خیلی زیبا بود ولی طوری نبود که بچه ها بتوانند در دانشگاه از آن استفاده کنند. استحکام کیف ها خیلی مهم می باشد چون قرار هست در طول سفر برای حمل وسایل ضروری از این کیف ها استفاده کنند. ما در سال دوم کیف های محکم کنفی داشتیم که جمله هایی روی آن نوشته بودیم که این کیف ها خیلی خوب بود به طوری که عده ای بعد از سفر هم از آنها استفاده می کردند. ما سال گذشته با پارچه های گل دار کیف دوختیم وجمله ای که می خواستیم را رویش هک کردیم ولی متاسفانه مثل کیسه های نان شده بود و در نداشت و دسته اش هم کوتاه بود و خیلی از بچه ها از آن استفاده نکردند. امسال هدف ما این هست که به جای اینکه هزینه را روی پک ، گل و غیره بگذاریم کیف خوبی را تهیه کنیم که استفاده شود. ما معمولا داخل کیف کتاب می گذاریم و هر ساله کتاب های متفاوتی را داشتیم. یک سال کتابی قرار دادیم که قرار بود با کتابی که می خوانند مسابقه برگزار شود. یک نکته ای که وجود دارد این است که معمولا کتاب هایی که ما می دهیم خیلی خوانده نمی شوند اما کتاب هایی که بچه ها خودشان از نمایشگاه های یادمان ها می خرند را خیلی مطالعه می کنند، بنابراین توصیه ما این است که به بچه ها فرصت دهیم که به این نمایشگاه کتاب ها بروند و خودشان کتاب های مورد علاقه شان را بخرند. . عده ای هستند که در زندگیشان اصلا کتاب های شهدا را نخوانده اند ودر سفر راهیان با توجه به جوی که دارد فرصت خوبی می باشد تا بچه ها این کتاب هارا تهیه کنند و بخوانند. ما پارسال با استفاده از جعبه های میوه چوبی داخل اتوبوس کتابخانه درست کردیم و داخل آن کلی کتاب قرار دادیم که این کتاب ها خیلی خوانده شد مخصوصا کتاب هایی با قطر کم. یک سری از این کتاب ها برای بسیج بود و یک سری دیگر را بچه ها خودشان آورده بودند. ما هر سال سفرمان را به اسم یک شهید می گذاریم. شهدای ما سال اول شهید دهقان و سال دوم شهید امیر سیاوشی بودند، اما پارسال هر اتوبوس اسم یک شهید بود و شماره اتوبوس را روی اسم آن شهید قرار داده بودیم. در سال هایی که سفر به اسم یک شهید بود پیکسل آن شهید و خاطرات آن شهید را هم می دادیم. ما یک طرحی را که در اردو اجرا کردیم این بود که هر فرد یک شهید همراه داشت و مثلا برای هشتاد نفر هشتاد تا شهید داشتیم و به هر فرد عکس آن شهید، پک و پلاک که اسم آن فرد و شهید بود را می دادیم که این بسیار تاثیر گذار بود. ما برای راهیان همیشه پک را داخل قطار به بچه ها می دهیم. دوسال گذشته با برنامه ریزی بچه ها اسم هر شهید با اسم هر یک از بچه ها را به صورت پلاک درست کرده بودیم و به بچه ها دادیم. اما سال گذشته هم به جهت هزینه و هم به جهت اینکه بچه های سفر چندمی زیاد داشتیم دیگر پلاک سفارش ندادیم . برای اینکه پلاک فقط یکی دو بار جذاب می باشد باید قبل سفر شناسایی انجام شود و فقط به افرادی که بار اولشان می باشد پلاک داده شود. داخل قطار وقتی بچه ها مستقر می شوند کوپه به کوپه می رویم ویکی دو تا از بچه ها که روابط بالایی دارند پک ها را به بچه ها می دهند و در رابطه با اهداف سفر واسم سفر توضیح می دهند.ما وقتی داخل قطار مستقر می شویم یک سری شعر را از قبل آماده می کنیم و بچه هایی که خطاطی بلد هستند آن ها را روی برگه ها می نویسند و روی در کوپه ها می زنیم . پارسال در مسیر رفت آرم دانشگاه با اسم یک شهید را زدیم در مسیر برگشت شعر هارا زدیم. یکی از اشتباهات این بود که اسم شهید را خیلی کوچک زده بودیم و اصلا دیده نمی شد. یک نکته که باید به آن دقت کرد این است که چون حدودا دو روز از وقت بچه ها داخل قطار می گذرد باید از فضای آن به درستی استفاده کرد و کارهایی فرهنگی را در قطار فراموش نکرد. ما یک سال برای بچه ها چیزی شبیه به پاسپورت درست کرده بودیم و روی آن نوشته بودیم سفر کربلای ایران و داخلش جایی برای عهد با شهید بود و در جایی دیگر عکس آن شهید با مشخصاتش بود. ما برای این کار از قبل از بچه ها یک کپی شناسنامه و دو قطعه عکس گرفته بودیم که این کار سختی زیادی داشت، برای همین ما امسال برای درست کردن پاسپورت می خواهیم مدارک را اسکن کنیم تا دیگر مشکلات قبل را نداشته باشیم. ما داخل همه پک هایمان یک جانماز داریم که دو سال اول آن را آماده خریدیم آماده خریدیم اما پارسال پارچه های گل گلی خریدیم و خودمان آن ها را دوختیم که کار به یادماندنی شد ولی زحمت زیادی داشت و در تعدادهای بالا حدود دویست تا، یک ماه زمان برد. پارسال برای اینکه می خواستیم تسبیح های متفاوت داشته باشیم خودمان مهره هایش را خریدیم و درست کردیم و برای آویز سرش نیز یک قطعه ی چوبی سفارش دادیم و رویش جمله هایی از قبیل ( نگاه شهدا به سوی ماست، شهید گریه کن نمی خواهد رهرو می خواهد و...) را نوشتیم. به نظر من تسبیح از مواردی بود که خیلی وقت برد ولی خیلی تاثیر گذار و ماندگار بود. ما همیشه مهرهای ساده می خریدیم اما یک سری مهرها می باشد که از خاک فکه یا شلمچه می باشد و ما پیشنهادمان برای آینده این می باشد که بتوانیم از این مهر ها برای بچه ها تهیه کنیم. ما یک طرحی داریم به نام طرح زیارت به نیابت؛ یک سری از بچه ها که مادر وپدرشان اجازه نمی دهند و شرایطش را ندارند می آیند داخل کانال پیام می دهند و هر فردی به نیابت از یک نفر آنها به راهیان می رود. یکی از رزق های ما لوله های آزمایش بود که بچه ها در آن خاک تبرک مناطق را بریزند، ما سر هر شیشه یک کارت آویزان کرده بودیم تا بچه ها وقتی خاک جمع می کنند روی کاغذ ها برای همسفر معنویشان یک دلنوشته بنویسند و بعد لوله ها را با خودشان به تهران بیاورند و سپس آن را به همسفر معنویشان اهدا کنند. اما این تجربه تجربه خیلی موفقی نبود چون در لوله ها بسته نمی شد و خیلی از خاک ها می ریخت و در حمل کردن خیلی از شیشه ها شکسته شد. یک مشکل دیگر این بود که بچه ها خاک را برای خودشان می خواستند و ما برای بچه ها فقط یک شیشه تهیه کرده بودیم اما باید دو شیشه برای هر کدام از بچه ها تهیه شود که یکی برای خودش و یکی برای همسفر معنوی اش بردارد. ( ما داخل برگه هایی روی لوله اهدافمان از جمع کردن خاک را نوشته بودیم.) ما یک سال که بحث سوریه داغ بود در اتوبوس آموزش بافت شال وکلاه برای مدافعان حرم را داشتیم. یکی دو سال هم سابقه یاد دادن کارهای تزیینی را در اتوبوس داشتیم که علت این کار این بود که ما در طول سال خیلی کارهای هنری انجام می دهیم ولی بچه ها خیلی بلد نیستند و از این فرصت در این راستا استفاده کردیم. ما چند سال آموزش جعبه سازی یا اریگامی و نمد و... را داشتیم. یاد گیری این هنرها بعدها به درد اردو جهادی هم می خورد به جهت اینکه بچه ها می توانستند در روستاها آنها را آموزش بدهند. ما هر سال داخل اتوبوس را فضاسازی می کنیم و روی شیشه ها نشریاتمان را می چسبانیم.چون اتوبوس های ما VIP نیست سابقه پخش فیلم را نداریم. ما معمولا به تعداد هر اتوبوس فلش مداحی داریم. هر روز وقتی به سمت یادمان حرکت می کنیم اولش دعای روز ، سپس دعای عهد ، دعای فرج ، آیه ای از قرآن و بعد صحبت های آقا و سخنرانی حاج آقای پناهیان و در کنارش مداحی هایی را که می خواهیم پخش می کنیم. ما هر سال یک سرود را به عنوان سرود دسته جمعی انتخاب می کنیم. سرود های دسته جمعی باید به گونه ای باشد که بچه ها بتوانند با آن همراهی کنند. ما متن سرود دسته جمعی را پرینت می گیریم و به بچه ها می دهیم و با هم تمرین می کنیم که این کار خیلی فضای متفاوتی را در اتوبوس ایجاد می کند و از موثر ترین کار های سفر می باشد. برای سرود دسته جمعی یک سرود کافی می باشد. ما فیلم بچه ها را حین خواندن سرود دسته جمعی می گیریم و سپس در برنامه های بعد راهیان و چله راهیان برایشان پخش می کنیم که این کار خاطرات را در ذهن بچه ها تداعی می کند. در رابطه با بحث اسکان، اگر بازدید را از شمال شروع کنیم اسکان ما دو کوهه می باشد ولی اگر از سمت جنوب شروع کنیم سمت معراج یعنی خرمشهر اسکان داریم. ما تجربه داشتیم که دیر به دوکوهه رسیدیم و محل اسکانمان را گرفتند و یا به طبقات خیلی بالا رفتیم. ما پارسال قرار بود دوسه روز در دوکوهه اسکان داشته باشیم و از طبقات بالا حمل وسایل بسیار دشوار بود. افرادی که می خواهند در دوکوهه اسکان داشته باشند باید طوری هماهنگ کنند که زود برسند و طبقات پایین را بگیرند. اسکان دوکوهه آبسرد کن نداشت وتهیه کردن آب معدنی شب ها بسیار دشوار بود. کسانی که مقصد بعدیشان هویزه می باشد باید به بچه ها اطلاع داده شود که دو کوهه مکان بهتری برای حمام رفتن می باشد. چون منطقه هویزه با کمبود آب مواجه است. در دوکوهه ما یکی حسینیه حاج همت و دیگری گردان تخریب را داریم. معمولا یک نمایشگاهی هم در آنجا هست که ما تا حالا نرفتیم. تجربه دو کوهه به این صورت می باشد که اگر روز اول سفرمان خیلی روز سنگینی باشد بچه ها برای شب گردان تخریب دچار مشکل می شوند برای همین ما معمولا روز اول را خیلی سبک می گیریم. یکی از مشکلات گردان تخریب این است که شب ها وقتی می خواهیم برگردیم جمع کردن بچه ها در تاریکی خیلی سخت می باشد و بعضی ها گم می شوند، اما چند سال است همراه خودمان چراغ قوه می بریم و گروه گروه تقسیم می شویم . ما این مشکل را شب شلمچه نیز داریم چون فضا خیلی تاریک می باشد. حسینیه حاج همت فقط صبح های زود باز می باشد و بعد نماز صبح درش بسته می شود. ما معمولا چون هشت شب به دو کوهه می رسیم، نه شب شام می خوریم و بعدش به سمت گردان تخریب راه می افتیم و نزدیک دوازه الی یک از گردان تخریب برمی گردیم و چهار صبح باید به حسینیه حاج همت برویم تا بسته نشود. بنابراین شب اول و دوم خیلی فشرده می باشد و باید خواب بچه ها خیلی مدیریت شود. ما برای صبح های اسکانمان صوت می گذاشتیم و یک هفته ای که در سفر هستیم هر روز یک صوت یکسان برای بیدار شدن بچه ها پخش می کنیم که این صوت یکسان در ذهن بچه ها خیلی تاثیر گذار می باشد. ما در دوکوهه خیلی کار خاصی انجام نمی دهیم و فقط گاها جلسه توجیهی کادر را داریم. شب اول اسکان برای گذاشتن جلسه توجیهی برای کادر فرصت خوبی می باشد. ما در رابطه با منطقه شرهانی، ساعت های مختلف را تجربه کردیم. شرهانی از سمت شمال از اولین دیدار ها می باشد. غروب شرهانی بهتر از ظهرش می باشد. در شرهانی راوی مستقل وجود ندارد و باید همراه خودمان راوی داشته باشیم. دشت عباس روایتگری خاصی ندارد و فقط یک امام زاده برای زیارت می باشد که ما یک بار در آنجا نهار خوردیم و این بار از لیست سفرمان حذف کردیم. در شرهانی یادمان فتح المبین می باشد که ما معمولا نهار را در آنجا می باشیم؛ فضای آنجا به صورتی می باشد که نباید به گرما بخوریم و اگر صبح زود حرکت کنیم بهتر می باشد. یک نمایشگاه بسیار خوب در فتح المبین هست که بنظر ما کاملترین نمایشگاه کتاب می باشد. در رابطه با فتح المبین تابلو نوشته های آنجا بی نظیر می باشد و بیشترین تعداد و تنوع تابلو نوشته در فتح المبین می باشد. ما بعد از فتح المبین، تجربه فکه و کانال کمیل را داریم. فکه شب های بسیار سرد و ظهر های بسیار گرم دارد بنابراین باید ساعت به خصوصی به فکه رفت. فاصله یادمان فکه تا دوکوهه سه ساعت راه می باشد و دوستان اگر می خواهند از دو کوهه به سمت فکه حرکت کنند باید طوری زمانشان را مدیریت کنند که نه به گرمای ظهر و نه بعد از ظهر و غروب بخورند. راوی در فکه هست و اگر گروهی باشد که راوی ندارد، معمولا گروه های مختلفی در ساعت های مختلف جمع می شوند و روایتگری می کنند و می توانند از روایت گری آن ها استفاده کنند. بعد از فکه، کانال کمیل می باشد که ما دو بار به شب کانال کمیل برخوردیم که واقعا خطرناک هست. به نظر من دانشگاه های خاص خواهران اصلا به شب کانال کمیل نخورند چون مسیر برگشت کانال کمیل خیلی طولانی است و تنها برگشتن واقعا اشتباه است. کانال کمیل لب مرز می باشد و هم اینکه جاده برگشتش جاده خوبی نمی باشد از این جهت برگشتنش سخت می باشد. فاصله کانال کمیل تا دو کوهه سه ساعت راه می باشد؛ بنابراین با در نظر داشتن این نکات بهتر هست که ظهر یا عصر به کانال کمیل برسیم ولی اگر گروهی مجبور هستند که شب آنجا باشند، جای مناسبی برای نماز ندارد و از نظر سرویس بهداشتی نیز واقعا ضعیف می باشد، بنابراین بهتر است که قبلش در یادمان فکه وضو بگیرند. بهتر هست که در کانابل کمیل هم چراغ قوه همراه داشته باشیم. منطقه بعدی پاسگاه زید می باشد که اگر می خواهیم به پاستگاه زید برویم خادمین آنجا خودشان روایتگری می کنند و اصلا نیازی به راوی نمی باشد. پاستگاه زید نیز مثل کانال کمیل شب خوبی ندارد ولی ظهر برای نماز و ناهار خیلی خوب می باشد. اکثر دانشگاه های تهران مثل دانشگاه ما در آن شب، اسکانشان در هویزه می باشد. اسکان آنجا یک خوابگاه می باشد که همه بچه ها باید روی زمین بخوابند. هویزه ویژگی های خاص خودش را دارد و اگر دانشگاهی دفعه اولش هست که می خواهد برود باید سریعا یک جایی را به اندازه جای خواب بچه های خودشان جدا کنند و یک چسب پهن با خودشان ببرند و دور محدوده خودشان را با این چسب جدا کنند، یعنی اگر اتوبوس به هویزه رسید، برخی مسئولین نباید منتظر پیاده شدن همه باشند و سریعا باید به محل اسکان بروند و با یک وسیله محدوده خودشان را جدا کنند. در هویزه به این صورت نیست که چمدان بچه ها کنارشان جای بگیرند و در آنجا فقط جا به اندازه خواب بچه ها می باشد. برای تحویل پتو در هویزه نیز یک نفر باید کارت ملی ببرد و به ازای هر یک نفر دو تا پتو تحویل بگیرد. یعنی اگر دویست نفر هستند باید چهار صد تا پتو از انبار هویزه تحویل بگیرند. ما خودمان قبل از این که به هویزه برویم اعلام می کنیم که تعدادی خادم فقط برای پهن و جمع کردن پتو ها نیاز داریم. یعنی قبل از اینکه بچه ها به محل اسکان برسند باید تمام فضای اشغال شده را با پتو فرش کنیم. هویزه از لحاظ آب دچار مشکل می باشد و ساعت های به خصوصی آب جیره بندی می باشد و حمام رفتن بسیار مشکل است. ما برای حمام لیست می نویسیم و یک نفر را مسئول این کار قرار می دهیم. دریادمان هویزه ساعت بسته شدن درب اسکان دوازده شب می باشد و هر کس هر کاری انجام می دهد باید تا دوازده شب به اسکان برگردد. هویزه دو سال هست که سابقه سینما سنگر را دارد که فضای خوبی می باشد و ساعت نه و نیم شروع می شود و در هویزه به جهت تنگی وقت باید بین یادمان سینما سنگر و مسیری که به قتلگاه هویزه ختم می شود یکی را انتخاب کنیم. از نظر من قتلگاه هویزه خیلی جای مانور ندارد و ما بچه ها را به اختیار خودشان می گذاریم. در هویزه بچه ها به چند گروه تقسیم می شوند و یکسری ها داخل اسکان می مانند و از وسیله ها نگهداری می کنند، چند نفر هم با راوی و بچه هایی که به قتلگاه هویزه می روند همراه شوند و بقیه هم هر جایی که می خواهند می مانند. هویزه تقریبا مرکز هلال احمر خوزستان می باشد و آمبولانس وکانکس هلال احمر و پزشک مستمر در آنجا حضور دارد. (یک سری یادمان ها مثل شلمچه، طلاییه و دو کوهه مرکز درمانی دارند.) در اسکان خرمشهر اردوگاه شهید باکری شرایط خاص خودش را دارد؛ این اردوگاه نسبت به بقیه اسکان ها خیلی به روز می باشد و یادمانی ندارد و فضا از لحاظ معنوی پایین می باشد. در این یادمان اگر کسی خواست کار فرهنگی انجام دهد فضای نمازخانه اردوگاه شهید باکری ، برای برگزاری گعده وکلاس خوب می باشد. در این اردوگاه یک رزمایشی برگزار می شود که هرساله همان رزمایش سال قبل است و چون ما دوسه سال پشت سر هم به این رزمایش می رویم برایمان تکراری شده است. برای افرادی که در سفر های قبل همراهمان آمده اند توصیه نمی کنیم که به این رزمایش بروند ولی برای بچه هایی که دفعه اولشان هست حتما آن را توصیه می کنیم. ما در اینجا برای جایگزین افرادی که نمی روند باید برنامه دیگری تدارک ببینیم که البته دو دسته شدن بچه ها برای کادر مشکلات زیادی به وجود می آورد و اگر گروهی توانایی مدیریت بالایی ندارد این کار را انجام ندهند. در رابطه با شلمچه بهتر است که همه به غروب شلمچه برسند و نماز را داخل حسینیه شلمچه به جماعت برگزار کنند زیرا در فضای بیرون از شلمچه جا برای نماز خواندن وجود ندارد. در شلمچه معمولا بچه ها کفش هایشان را در می آورند، اینجا بهتر هست که کفش ها همراهشان باشد چون زمان طولانی در شلمچه هستند برای اینکه بخواهند از سرویس بهداشتی استفاده کنند به کفش هایشان نیاز دارند و از طرفی ممکن است کفش هایشان بر اثر ازدحام جمعیت گم شود و پیدا کردن آن زمان بر است. در غروب های شلمچه مراسم بله برون حاج حسین یکتا برگزار می شود. بهتر هست که در شلمچه هم زمان و هم مکان مشخصی را قرار بگذاریم تا همه حضور داشته باشند. چون منطقه خیلی وسیع و تاریک هست و جمع کردن بچه ها خیلی اذیت می کند. در جنوب بیمارستان صحرایی امام رضا(ع) و امام حسن(ع) وجود دارد که بیمارستان امام رضا دائما باز می باشد و به عنوان اسکان ویژه خواهران از آن استفاده می شود. پارسال ما به بیمارستان صحرایی امام حسن (ع) رفتیم و به دلیل بازسازی بسته بود. در رابطه با بیمارستان صحرایی امام حسن(ع) خیلی فضای متفاوتی را در بچه ها ایجاد می کند و حس می کنیم تمام در و دیوار بیمارستان صدای مریض می آید. این بیمارستان محل شهادت خیلی از شهدا می باشد و برای دانشگاه علوم پزشکی واقعا دیدنش ضروری می باشد. در این بیمارستان بخش های مختلف بیمارستان مثل رادیولوژی و اتاق عمل هنوز هم وجود دارد و به طور کلی فضای خوبی می باشد. شبی که بیمارستان امام حسن باز بود ما سابقه روایت گری و نماز جماعت را داشتیم . از مناطق دیگر اروند می باشد که در این منطقه دانشگاه ها امکان سوار شدن قایق را می توانند برای بچه ها فراهم کنند. ما پارسال در اروند کشتی سوار شدیم که تجربه خوبی هست ولی چند ساعتی طول کشید و ما به دلیل اینکه نمی دانستیم چفدر زمان در آن یادمان هستیم غذا را در یادمان دیگری هماهنگ کرده بودیم و بچه ها به شدت ضعف داشتند. علقمه یکی از یادمان هایی می باشد که داخل شهر می باشد و فاصله زیادی ندارد. ما پارسال تجربه داشتیم که دو شهید گمنام آوردند که کاملا فضا عوض شد و ما چند ساعت بیشتر در آن منطقه ماندیم. به طور کلی در برنامه راهیان با توجه به اینکه بین برنامه ریزی ها اتفاق های غیر منتظره به وجود می آید باید برنامه هایمان قابل انعطاف باشد. در یادمان علقمه جایی برای غذا خوردن ندارد. از موارد مدیریتی که در سفر راهیان بوجود می آید به این صورت است که گاها بین کادر ناهماهنگی هایی به وجود می آید مثلا پشت بیسیم اعلام می شود که از اتوبوس خارج نشوید پیام به یکی از اتوبوس ها نمی رسد و بچه ها را از اتوبوس خارج می کنند. یا اینکه اخلاق برخی از کادر و خادمین سفر بخاطر شرایط سخت تغییر می کند و کمی بداخلاقی می کنند که باید مسئول اردو توانایی مدیریت اینها را داشته باشد یا گاها بین اعضای کادر بحث یا دعوایی پیش می آید که خیلی طبیعی است ولی مهم این می باشد که اعضای دیگر متوجه این موضوع نشوند. یک بحث دیگری که ممکن است در سفر پیش بیاید مشکلات تغذیه ای کادر سفر است، در واقع کنترل تغذیه اعضای کادر خیلی مهم می باشد. با توجه به حجم کار گاها بعضی ها نمی رسند یا اینکه منتظر می مانند تا بچه ها غذا بخورند و خیالشان راحت شود سپس خودشان غذا بخورند که این چندین آسیب دارد، اول اینکه اعضای کادر بین بچه ها حضور ندارند و خیلی از حرف ها و انتقادات و غیره را نمی شنوند و یا اینکه آخرش یک سفره جداگانه برای غذای خودشان پهن می کنند که جدا بودن کادر از بچه ها خیلی پسندیده نیست و باید مدیریت کنند که یکی دو نفر حواسشان به غذای بچه ها باشد و بقیه کادر بین بچه ها حضورداشته باشند. از طرفی اگر کادر غذا نخورند و با بیماری مواجه شوند در آن صورت آن بخش از مسئولیت ایشان فلج می شود و حتی با وجود جایگزین هم ممکن است مشکلاتی پیش بیاید. یک بحثی که وجود دارد و به طور کلی باید آن را لحاظ کرد این است که همه کادر در جلوی بچه ها و جمع ها یک جا تجمع نکنند و از بچه ها فاصله بگیرند، در واقع زائرین نباید احساس کنند که بین آنها و خادمین تفاوت زیادی وجود دارد.

در برنامه های بسیج با توجه به اهداف کلان لازم است تمامی برنامه ها ساختارمند طراحی ، پیگیری و اجرا شود. ساختار پیشنهادی شورای اردوی راهیان نور به این صورت می باشد: مسئول اصلی اردو، مسئول تربیتی، مسئول فرهنگی، مسئول پشتیبانی، مسئول شناسایی، مسئول امتدادیه نکاتی که درباره تعیین شورای اردو وجود دارد این است که انتخاب مسئولین اردو تقریبا 3 ماه قبل از اردو توسط شورای حوزه انجام شود و مسئول اصلی اردو توسط شورای حوزه و سایر مسئولین توسط مسئول اردو و فرمانده انتخاب شوند. با توجه به اهداف بسیج برای رشد و تربیت نیروهای کارآمد در حوزه های مختلف ، در کلیه ی برنامه های بسیج به خصوص اردوها انجام مسئولیت ها به افراد مستعد و مناسب که پیش از این چنین مسئولیتی نداشته اند محول می شود. این امر موجب فراهم آمدن بستر مناسب برای تربیت نیروها و تسلط در حوزه های مدیریتی اعم از برنامه ریزی، مدیریت زمان ، مدیریت نیروها و... می گردد. در عین حال نیاز این افراد به تجربه گذشتگان و مشورت امر ضروری و غیر قابل اجتناب است، لذا در کنار هر یک از مسئولین فردی با تجربه و مسلط به مباحث به عنوان راهنما در نظر گرفته می شود. راهنما در اصل کمک کار مسئول اردو می باشد. به صورت کلی وظیفه راهنمای هربخش در قبل،حین و بعد از اردو شامل این موارد می باشد: جهت دهی به ذهن مسئول جدید و نظم دادن به ذهن او، بیان ریز کارهای آن بخش ، بیان نکات مهم و قابل توجه، تذکر آسیب ها، مراقبت از مسئول در رد نکردن خطوط قرمز مانند رد محتواهایی که به هیچ وجه مناسب نیستند یا بسیار ساده هستند و...(در مواردی که جنبه سلیقه دارد راهنما باید ضمن بیان سلیقه خود به مسئول جدید اجازه دهد تا سلیقه خود را اجرا کند) حال در این قسمت وظایف هر کدام از مسئولین اردو گفته می شود. وظایف مسئول اردو قبل از اردو 1) تشکیل جلسات شورای اردو مسئول اردو باید قبل از اردو به صورت منظم جلسات شورای اردو را برگزار نماید. حتی اگر بعضی از اعضا امکان حضور در جلسه را ندارند نیز باید جلسه تشکیل شود و محتوای آن به صورت جداگانه اطلاع رسانی شود. این جلسات منظم منجر به اطلاع پیداکردن تمام بخش ها از عملکرد یکدیگر شده و نظم وهماهنگی را در کار بالا میبرد. در جلسات ابتدایی بهتر است که فرمانده نیز حضور داشته باشد چراکه مسئولین تجربه چنین کاری را نداشته و نیاز به همراهی و آگاهی بخشی دارند 2) گزارش دهی به فرمانده و شورای حوزه از آنجایی که اردوی راهیان برنامه ی بزرگی است باید زیرنظر شورای حوزه برگزار شود. به همین دلیل مسئول اردو باید به صورت مداوم گزارشی از روند کارها به فرمانده و شورای حوزه ارائه دهد تا تصمیم گیری های لازم در شورا انجام پذیرد. در واقع مسئول اردو بعد از مشورت با اعضای شورای اردو نتیجه تصمیم خود را به شورای حوزه اعلام میکند تا شورای حوزه تصمیم نهایی را اعلام کنند. البته تصمیم گیرنده نهایی شورای حوزه در موارد کلان اردو (تاریخ و تعداد زائرین،محتوای اردو،راویان،شهید شاخص، ترتیب مناطق و شعار اردو( می باشد و در جزئیات، شورای اردو و مسئول اردو خودشان تصمیم گیرنده نهایی هستند. 3) رصد تمام بخشها مسئول اردو باید با تمام اعضای شورای خود در ارتباط بوده و از آنها گزارش بگیرد تا در جریان روند کارها قرار داشته باشد.این آگاهی بدان جهت است که مسئول اردو باید تصمیم نهایی را در مورد جزئیات اردو (مانند محتوای ارزاق و گعده ها،خادمین،قالب ها و...) اتخاذ کند. این مسئله به معنی سلب اراده و تصمیم از مسئولین هر بخش و اعضای آنها نیست.بلکه مسئول اردو مراقب رد نشدن از خطوط قرمز میباشد و در مواردی که جنبه سلیقه ای دارد کار به خود اعضا سپرده میشود. مسئول اردو باید به این نکته توجه نماید که از قبل از اردو مسئولین هر بخش باید برای بعد از اردو نیز برنامه هایی در نظر گرفته باشند خصوصا بخش شناسایی و تربیتی و فرهنگی حین اردو: 1) ارتباط گیری درست آن است که مسئول اردو در کنار سایر مسئولیت هایش به ارتباط گیری با زائرین نیز بپردازد و در میان آنها باشد نه جدا از آنها. این یکی از آسیب هایی است که معمولا زائرین بیان میکنند که مسئولین فقط با خودشان هستند و بین ما نمی آیند پس بهتر است که مسئول اردو در طول سفر بین اتوبوس ها در چرخش باشد و بین زائرین بنشیند و نه جلوی اتوبوس در کنار مسئولین. 2) رصد تمام بخشها این رصد به منظور آن است که مسئول اردو در جریان روند اجرای برنامه ها در سفر و مسائلی که پیش می آید باشد. همچنین مسئول اردو باید حواسش به رفتار های خادمین نیز باشد (از این جهت که آیا به درستی از عهده مسئولیت خود برمی آیند یا نه و رصد حال و هوای روحی خادمین) 3) مدیریت بحران اگر چنانچه مسئله و مشکلی در اردو پیش بیاید مسئول اردو باید در لحظه بهترین تصمیم را با توجه به شرایط اتخاذ کند.البته برای تصمیم گیری میتواند با اعضای شورای اردو و یا فرمانده مشورت کند. گاهی بدین منظور لازم است در یک منطقه اعضای شورای اردو یا یک بخش از شورا با هم جلسه ای فوق العاده گذاشته و در مورد یک مسئله مهم تصمیم بگیرند. 4) تشکیل جلسات آسیب شناسی مسئول اردو باید هرشب در طول سفر بعد از اینکه زائرین برای استراحت رفتند، یک جلسه آسیب شناسی با حضور تمام خادمین برگزار نماید.(در حد حداکثر نیم ساعت( هدف از این جلسه آن است که آسیب های هرروز در همان روز مطرح شده و مجددا روز بعد تکرار نشوند. مانند اینکه خادمین نباید خودشان تاخیر داشته باشند یا مثلا در ارتباط گیری باید به این نکات توجه کنند و... بعد از اردو 1) تشکیل جلسه آسیب شناسی بلافاصله بعد از اردو باید جلسه آسیب شناسی با حضور اعضای اصلی شورای اردو و مسئول اردو برگزار شود.در این جلسه تمام آسیب شناسی ها از قبل از اردو تا درون اردو مطرح میشودن.همچنین درمورد برنامه های درنظر گرفته شده برای ادامه اردو نیز صحبت میشود. علت عجله برای تشکیل این جلسه آن است که موضوعات به سرعت از ذهن افراد خارج میشود.به همین دلیل بهتر است که همان روز بازگشت و یا حداکثر فردای آن روز جلسه تشکیل شود. با اندکی فاصله )در حد چندروز( جلسه آسیب شناسی دیگری باید برگزار شود که این بار تمام خادمین حضور داشته باشند و آسیب های مدنظرخود را به همراه راهکار بیان نمایند. 2) نوشتن گزارش اردو به همراه آسیب شناسی مسئول اردو باید بلافاصله بعد از اردو گزارش کاملی از مسئول هر بخش دریافت کرده و آنها را به صورت گزارش جامعی از اردو به همراه آسیب شناسی جمع آوری کند. این گزارش قطعا برای مسئولین سال بعد بسیار مفید خواهد بود. 3) جمع کردن بسته محتوایی اردو مسئول اردو باید بعد از اردو یک بسته محتوایی کامل از تمام محتواهای اردو شامل ارزاق،محتوای ارزاق و گعده ها،گزارش اردو به همراه مجموعه ی عکسها و کلیپ اردو،دیوار نوشته ها و... جمع آوری کرده و بایگانی نماید. از این بسته میتوان به عنوان محتوای آماده برای سایر دانشگاه ها استفاده کرد.همچنین میتوان آن را در اختیار سایت کالک گذاشته تا از آن استفاده کنند. وظایف مسئول تربیتی (مخاطب این بخش خاص بسیجیان می باشد) قبل از اردو 1) جریان سازی بین اعضای بسیج این جریان سازی باید از دو تا سه ماه قبل اردو ایجاد شود. جریان سازی دراینجا یعنی ایجاد فضایی که اعضای بسیج در حال و هوای شهدا قرار بگیرند و بدانند که عنوان خادم الشهدا یعنی چه و ایجاد فضای مناسب برای آشنایی بیشتر بسیجیان با شهدا و راه شهدا. برخی قالب هایی که می توان این جریان سازی را به وسیله آنها انجام داد به شرح زیر است: - نصب پوستر موضوعی به دیوار قرارگاه ( احساسی و وصیت نامه شهدا و جملات رهبری ( - نصب تابلو به دیوار قرارگاه (تابلو ما دو بخش داشت یک بخش برای وصیت نامه شهدا و بخشی برای نامه ی بچه ها به شهدا) - استفاده از کنف و آویختن عکس های موضوعی و رزق های اخلاقی از آن - پخش صوت در محل قرارگاه - برپا کردن کتابخانه در محل اتاق اصلی قرارگاه - مسابقه کتاب - ارسال بخش هایی از کتاب خاطرات شهدا در فضای مجازی - جملات انگیزشی در گروه های فضای مجازی بسیج - تبلیغ و ایجاد ترغیب برای کلاس ها و برنامه های تربیتی پیش از اردو - گذاشتن قرارهای معنوی مانند دعای عهد و زیارت عاشورا و...، با وضو بودن، ترک گناه و عادات ناپسند، روزه گرفتن، قرارهای دسته جمعی زیارت شهدا، عهدنامه جمعی با شهدا (هفته ی آخر تعدادی عهدنامه آماده شد برای میثاق جمعی با شهدا که شرایط خدام و توقعات کلی از خادمین هم در عهد نامه قید شده بود.) 2) ارائه ی محتوا: از9 هفته قبل از اردو تا 4 هفته قبل از اردو باید این کار انجام شود. محتواها به طور کلی به دو بخش تقسیم بندی می شوند: محتواهای عام: محتواهایی که هر بسیجی به طور کلی باید با آنها آشنایی داشته باشد. مثلا توانایی برقراری ارتباط و انس و الفت گرفتن با سایرین و توانایی رفع شبهه پیرامون موضوعات مختلف در حد مطلوب.شامل: الف) اخلاق و مهارت های ارتباطی: کارهایی که ما برای رسیدن به این توانایی انجام دادیم: ارائه حدیث های اخلاقی در گروه های فضای مجازی، ارائه جزوه ی مخاطب شناسی، ارائه صوت های استاد پناهیان، ارائه جزوه پیشخوان راهیان نور ب) آشنایی با شبهات رایج روز(پیرامون ولایت فقیه، حجاب و...) کارهایی که ما برای رسیدن به این توانایی انجام دادیم: کارگاه 8 ساعته درخصوص شبهات ولایت فقیه توسط یکی از اساتید موسسه امام خمینی" استاد شبان نیا، صوت رفع شبهه ولایت فقیه دکتر غلامی، ارسال جزوه طرح بحث به برخی مسئولین اردودر خصوص رفع شبهه ما در زمینه ولایت فقیه بیشتر کار کردیم و سایر موضوعات فقط در حد یک جزوه رفع شبهه ارائه شد. ج) احکام رایج در اردو کارهایی که ما برای این انجام دادیم: تلفظ صحیح نماز، ارسال احکام مربوط به بانوان د) مهارت های امدادی در هفته ی آخر کلاس امداد توسط یکی از بچه های بسیج در محل قرارگاه برگزار شد. محتواهای خاص: محتوایی متناسب با موضوع و اهداف اردو که بسیجیان و به طور تخصصی تر کادر اردو باید نسبت به آنها اشراف داشته باشند.جهت ارائه بهتر محتواهای خاص علاوه بر برگزاری کارگاه در طول ترم،کلاسهای دومین اردوی تشکیلاتی رسالات با توجه به موضوع اردو انتخاب شدند و این اردو به عنوان اردوی آمادگی کادر راهیان قرار داده شد که غائبین آن ملزم به گوش دادن به صوتهای اردو شدند.(بخشی از محتوای خاص محتوایی است که به همه خادمین ارسال می شود و بخشی دیگر از محتوی خاص محتوایی است که تخصصا به مسئولین گعده ارسال می شود.) در رابطه با محتوای خاص، موضوع محوری ظهور و ویژگی های منتظر، شامل زیر شاخه های تقوا، دشمن شناسی، ولایت، تمدن اسلامی، انتخاب شد. سوره های محوری اردو، سوره های ضحی و انشراح بودند. کارهایی که در رابطه با ارائه محتوای خاص انجام شد به شرح زیر می باشد: الف) ارائه ی محتوا در خصوص ظهور و ویژگی های منتظر و منتظر: - کلاس ویژگیهای منتظر و منتظر دومین اردوی رسالات (استاد ذکریایی) و ارسال صوت آن به غائبین - جزوه ی تکمیلی پیشخوان فرج ب) ارائه ی محتوا در خصوص هوای نفس و تقوای عملی: - جزوه ی تکمیلی پیشخوان تقوا ج) ارائه ی محتوا در خصوص بصیرت و دشمن شناسی: - کلاس جریان شناسی سیاسی دومین اردوی رسالات (استاد هاشمی) و ارسال صوت آن به غائبین - برگزاری کارگاه 8 ساعته با استاد هاشمی با عنوان جریان شناسی از سقیفه تا کنون و ارسال صوت آن به غائبین د)ارائه ی محتوا در خصوص ولایت : - برگزاری کارگاه 8 ساعته ولایت فقیه (استاد شبان نیا) و ارسال صوت آن به غائبین - صوت های کلاس طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن (استاد خاک رنگین( - جزوه ی تکمیلی پیشخوان ولایت و امامت ه) ارائه ی محتوا در خصوص تمدن نوین اسلامی: - جزوه ی تکمیلی تمدن اسلامی ی) ارسال محتوای تخصصی برای گعده دارها: - محتوای تخصصی گعده ی نفوذ: صوت کلاسهای استاد حسن عباسی و استاد غضنفری و جزوه ی بیانات رهبری در خصوص نفوذ - محتوای تخصصی گعده ی تمدن: صوت جلسه ی اول تا پنجم کلاس طرح کلی اندیشه اسلامی استاد خاک رنگین - محتوای تخصصی گعده ی تفسیر: هماهنگی 2 جلسه تقریبا 2 ساعته کلاس تدبر سوره ی ضحی و انشراح توسط یکی از بچه های بسیج که قبلا این دوره را گذرانده بود 3) ارزیابی این کار از 5 هفته تا 2 هفته قبل از اردو انجام می شود. ارزیابی خادمین جهت اطلاع از میزان آمادگی آنها در خصوص محتواهای عام وخاص به صورت شفاهی(حضوری یا تلفنی)صورت میگیرد. شفاهی بودن ارزیابی چند علت دارد: ریختن ترس افراد از صحبت کردن، افزایش مهارت فن بیان، تصحیح بلافاصله مطالب در صورت اشتباه افراد. توجه داشته باشید که ارزیابی از مسئولیت های مهم در اردو مثل مسئولین گعده یا مسئولین فرهنگی باید تخصصی تر باشد. بدیهی است که از هر شخص متناسب با محتوایی که دریافت کرده و متناسب با مسئولیتی که در اردو بر عهده دارد مطالبه میشود. پس از ارزیابی خادمین در صورتی که احساس شود در محتواها اشکالی وجود دارد محتوای تکمیلی ارائه می گردد و در صورتیکه خادمین آمادگی لازم را نداشته باشند فرصت مجدد به آنها داده می شود تا خود را برای ارزیابی مجدد آماده کنند.نمره این ارزیابی به صورت کیفی و با در نظر گرفتن سطح مخاطب داده می شد. 4) جلسات آمادگی خادمین در این جلسات بیشتر به فضای معنوی و اخلاقی خادمین و همچنین اطلاع رسانی از میزان پیشرفت کارها درهر بخش پرداخته می شود. جلساتی که ما داریم شامل جلسات توجیهی، جلسات آموزشی با خادمین و جلسات بین گعده داران است. 5) مستند سازی این کار باید از ابتدای شروع کارها تا زمان اردو انجام شود. بخش تربیتی باید از تمام کارهای خود (جلسات،کلاسها و کارگاه ها،جلسات با خادمین،کتابخانه و...) عکس برداری و فیلم برداری بکند تا برای ساخت کلیپ و آرشیو از آن ها استفاده شود. (ضبط صوت کلاسها و کارگاه ها برای ارائه به غائبین ضروری است.) درحین اردو 1) رصد مسئولین گعده و سایر کادرها 2) پشتیبانی اطلاعاتی از کادر در صورت لزوم بعد از اردو 1) رها نکردن فضای معنوی کادرتا یک ماه بعد از اردو 2) انتقال ضعف های مشخص شده کادر به گروهان تعلیم و تربیت جهت برنامه ریزی برای رفع آنها 3) نوشتن گزارش بخش تربیتی وظایف و مسئولیت های بخش فرهنگی قبل از اردو 1) جریان سازی و فضاسازی دانشگاه برخی قالب هایی که برای این کار وجود داشت به شرح زیر می باشد: مکتوبات دیواری: این مکتوبات مانند روزنامه دیواری هایی طراحی شدند که بر روی هر یک از آن ها سه قسمت برای تحریر مطلب وجود داشت، به طوری که در سه بازه ی زمانی قسمتی از یک متن به اندازه ی یک پاراگراف به آن اضافه میشد. محتواهای این قالب به نحوی انتخاب شده بود که هر قسمت از آن ها ذهن مخاطب را به چالش میکشید تا آماده ارائه قسمت بعد شود. این محتواها از بخشی از زندگی تعدادی از شهدای برجسته علمی در جنگ انتخاب شده بودند بدین منظور که نشان بدهیم که بسیاری از شهدا از دانشگاه و درس دل کندند و راهی جبهه ها شدند. برنامه شب شعر: به منظور نزدیک کردن فضای ذهنی دانشجویان به فضای شهدا و دفاع مقدس برنامه ی شب شعری با حضور شاعر جوان انقلابی و ارزشی "پیمان طالبی" با موضوع شهدا و دفاع مقدس برگزار شد. فضاسازی دانشگاه: بیشتر تمرکز برای فضاسازی به محلهای ثبت نام اختصاص داده شد که به وسیله نی، گونی، چفیه و... سعی شد تا فضای جبهه ایجاد شود.همچنین در طول ایام ثبت نام در این دو محل صوتهای مرتبط نیز پخش میشد. برنامه وداع: قبل از حرکت از دانشگاه به سمت راه آهن برنامه ای برای وداع با شهدای گمنام دانشگاه و ایجاد فضای معنوی در بین زائرین ترتیب داده میشود که در آن زیارت عاشورا خوانده میشود و بعد از آن با شهدا عهد میبندیم که راه آنها را ادامه خواهیم داد. بعد از برنامه همراه با پخش صوتهای دوران دفاع مقدس زائرین از زیر قرآن رد میشوند و برای آنها اسفند دود می شود. (ایچاد فضایی مانند فضای اعزام رزمندگاه به جبهه( (بهتر است این برنامه توسط بسیجیانی انجام شود که عازم اردو نیستند که بتوانند بعد از حرکت کاروان فضا را مرتب کنند) 2) پیشنهاد موضوع اردو بعد از مشورت با اساتید گوناگون،موضوعات پیشنهادی به شورای حوزه ارائه گردید که نهایتا موضوع "ویژگی های منتظر و منتظر" به همراه ریز موضوع های زیر انتخاب شد: دشمن شناسی: برای انتقال این محتوا بخشی از محتوای رزق فانوس و همسفر آسمانی مربوط به این موضوع بود و گعده نفوذ هم برگزار شد. تقوا: برای انتقال این محتوا بخشی از محتوای رزق فانوس و همسفر آسمانی مربوط به این موضوع بود، همچنین بخشی از محتوای مکتوبات دیواری اتوبوس و کل محتوای مکتوبات دیواری قطاربا این موضوع مرتبط بود. ولایت: برای انتقال این محتوا بخشی از محتوای رزق فانوس و همسفر آسمانی و بخشی از محتوای مکتوبات دیواری اتوبوس مربوط به این موضوع بود و علاوه بر آن مبلغ (استاد خاک رنگین) نیز در این زمینه کار می کرد. تمدن سازی: برای انتقال این محتوا بخشی از محتوای رزق فانوس و همسفر آسمانی و بخشی از محتوای مکتوبات دیواری اتوبوس مربوط به این موضوع بود و علاوه بر آن مبلغ (استاد خاک رنگین) نیز در این زمینه کار می کرد. همچنین برای این محتوا گعده های پنهان و آشکار نیز وجود داشت. سوره محوری: برای این بخش گعده های آشکار، نسخه چاپی سوره و مسابقه وجود داشت. بخش فرهنگی باید پیشنهاد سوره محوری و شهید شاخص اردو را نیز به شورای حوزه ارائه کند تا تصمیم نهایی گرفته شود. انتخاب شهید شاخص و سوره محوری هم باید با در نظر گرفتن موضوع محوری اردو باشد. شهید شاخص این اردو "شهید مهدی نوروزی" از شهدای مدافع حرم، انتخاب شدند. این انتخاب به علت فداکاری های بسیاراین شهید در مبارزه با اشرار و دشمنان در مرزهای ایران اسلامی و بعد از آن در مبارزه با تکفیری ها بود و سوره ضحی و انشراح" در این اردو به عنوان سوره های محوری انتخاب شدند. (البته این انتخاب مرتبط با موضوع اردو نبود بلکه به علت توانایی یکی از اعضای بسیج در برگزاری کارگاه تدبر این سوره ها،این تصمیم گرفته شد.) 3) انتخاب محتواهای درون اردو محتواهایی که در سفر در نظر گرفته شده بود به شرح زیر می باشد: ارزاق همسفر آسمانی: در اردو برای هر نفر در هر اتوبوس یک شهید همسفر آسمانی در نظر گرفته میشود.(مجموعا 44 شهید که به تعداد اتوبوسها تکرار میشوند. 4 رزق (خاطره ای از شهید همسفر آسمانی) به تعداد روزهای اردو و وصیت نامه شهید برای روز آخر به زائرین داده می شود. همچنین پلاکی با اسم شهید همان ابتدای اردو به زائرین داده میشود که از آن پس برای حضور و غیاب، افراد به اسم شهیدشان صدا می شوند. در انتخاب شهدا سعی بر آن بود که اولا خاطرات آن شهید مرتبط با موضوع محوری اردو باشد و ثانیا تا آنجا که میتوان از شهدای مدافع حرم استفاده کرد تا زائرین احساس نزدیکی بیشتری با آنها داشته باشند اما با توجه به کمبود اطلاعات چه در فضای مجازی و چه در کتب و نشریات پیرامون شهدای مدافع حرم، تعداد قابل توجهی از 40شهید از میان شهدای دفاع مقدس انتخاب شدند. همچنین وصیت نامه بعضی از شهدا مرتبط با موضوع اردو نبودند،ازاین رو برای این تعداد از وصیت نامه شهدای دیگر استفاده شد. رزق اختیاری: حدود پنجاه جمله پیرامون موضوعات اردو از احادیث ائمه اطهار علیهم السلام، شهدا، امام خامنه ای، آیت الله بهجت و استاد پناهیان انتخاب شدند.این ارزاق در اتوبوسها به گونه ای قرار داده شده بودند که همه بتوانند محتوای آنها را بخوانند و استفاده کنند. رزق قرآن: روزانه رزقهایی که در هرکدام شماره یک صفحه از قرآن کریم نوشته شده بود بین زائرین پخش و به نیت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها قرائت می شد. رزق ادعیه (رزق معنوی): تعدادی از ادعیه کتاب شریف مفاتیح الجنان انتخاب و بر روی رزقهایی نوشته و به هر اتوبوس داده شد به گونه ای که هر اتوبوس حدود 50 رزق معنوی داشت که روزانه بین زائرین پخش می شد. شهید شاخص: مقاله ای پیرامون زندگی این شهید بزرگوار تهیه شد و در اختیار خادمین قرار گرفت تا همه اطلاعاتی کلی درباره ی ایشان داشته باشند و بتوانند آنها را در بین صحبتهای خود انتقال دهند تا بتوان به معنای واقعی شیوه ی زندگی الهی ایشان را تبیین کرد. همچنین یک پوستر از تصویر شهید شاخص طراحی و به تعداد اتوبوسها چاپ شد و درون اتوبوس ها نصب گشت. شهدای اتوبوس: علاوه بر شهید شاخص اردو، برای هر اتوبوس یک شهید انتخاب شد. این شهدا نیز با در نظر گرفتن موضوع اردو انتخاب شدند. باتوجه به یکی از ریزموضوعات اردو" تمدن" سعی بر آن شد تا از شهدایی استفاده شود که نشان دهنده ی جهانی بودن این راه باشند و نشان دهند که ملیت در این مسیر تفاوتی ندارد. شهدای اتوبوس شهید احمدی روشن، سردار شهید حاج حسین همدانی، شهید علی خلیلی، شهید مهدی آنیلی، شهید جهاد مغنیه، شهید سید مرتضی آوینی و شهید ابراهیم هادی بودند. جهت شناساندن این شهدا در هر اتوبوس گعده ی کوتاهی پیرامون زندگی آنها برگزار می شود و همچنین پوستر های این شهدا بر روی شیشه جلوی اتوبوس قرار داده میشود و هر اتوبوس به نام شهید آن شناخته می شود. (البته به علت حجم بالای کاری در برنامه ها، گعده شهدا به طور کامل اجرایی نشد.) فضاسازی قطار: ده حدیث از ائمه اطهار علیهم السلام پیرامون تقوا انتخاب و پوستر آن طراحی و چاپ شد. در هر واگن دو پوستر درباره ی تقوا و یک پوستراز شهید شاخص قرار گرفت. کتابخانه: برای هر اتوبوس یک کتابخانه ی کنفی ساخته شد و این کتابخانه با تصاویری از شهید همان اتوبوس تزیین شد. در انتخاب کتاب ها نیز موضوع اردو در نظر گرفته می شود. مکتوبات دیواری اتوبوس: با استفاده از احادیث، سخنان امام خامنهای، شهدا، استاد پناهیان و... حدود 20 پوستر متناسب با موضوع اردو ساخته شد و در اتوبوسها چسبانده شد. صوت ها: در اسکان مناجات امیرالمؤمنین(ع)، صبح های اتوبوس ها دعای عهد و مناجات شهید گلستانی پخش می شد. مداحی ها شامل مداحی های ولایی، راهیان بود و آهنگهای ارزشی و صوت های انگیزشی و سوره های محوری اردو نیز پخش می شد. 4) ساخت قالب و بسته بندی: نکته مهم در انتخاب قالب ها جذابیت، خلاقیت و نوآوری میباشد.همچنین تا حد امکان باید برای ساخت قالبها از وسایل موجود استفاده کرد مانند تکه مقواهای مانده در انبار و... . قالب هایی این سفر به شرح زیر می باشد: قالب رزق همسفر آسمانی: قالب این رزق به صورت شناسنامه طراحی شد که در صفحه اول آن مشخصات شهید نوشته میشد و داخل آن ارزاق قرار میگرفت.وصیت نامه شهید هم به صورت یک پاکت نامه که درون آن متن نوشته میشد طراحی شد. قالب رزق اختیاری: قالب این رزق به صورت فانوس طراحی و رنگ شد که روزانه برگه رزق جدید به وسیله گیره به آن وصل می شد. این فانوسها درون هر اتوبوس به وسیله نخ کنف آویزان می شد. (در هر اتوبوس 16فانوس که در هر طرف 8فانوس می شد، قرار داشت) قالب رزق قرآن و ادعیه: قالب این ارزاق به صورت قلب هایی با مقوای رنگی بود. بسته بندی: برای سهولت کار در حین اردو باید محتواها و ارزاق هر اتوبوس از همان ابتدا به صورت جداگانه بسته بندی شود یعنی پوسترها، ارزاق همسفر و اختیاری، پوستر شهید هر اتوبوس، بسته فرهنگی و.... در جعبه های جداگانه برای هر اتوبوس بسته بندی شود. همچنین باید به تعداد اتوبوس ها یکسری وسایل تهیه کرد مانند قیچی،چسب معمولی و پهن،منگنه،نخ نامرئی، کنف و... این وسایل باید در ب:سته مختص هر اتوبوس قرار داده شود. 5) تهیه بسته فرهنگی و یادبود بهتر است بسته فرهنگی خیلی جامع و کاملی (کتاب،خودکار،لیوان و...) به زائرین داده نشود چراکه در این صورت قدر نمی دانند. در این اردو فقط یک ساک دستی به همراه چفیه به زائرین داده شد که در طول اردو ارزاق خود را در آن قرار می دادند. همچنین در اردو یک مهر از سنگ مزار شهدای گمنام به زائرین داده شد. برای اینکه این چفیه اهدایی به عنوان یادگاری برای آنها بماند بهتر است که جنس خوبی خریداری شود. به عنوان یادبود برای تشکر از زحمات راویان و مبلغین و همچنین عوامل همراه باید هدیه ای در نظر گرفته شود که در این اردو "جانماز ترمه " تهیه شد. 6) هماهنگی راوی و مبلغ بخش فرهنگی ابتدا باید راویان و مبلغین پیشنهادی خود را معرفی کند تا شورای حوزه تاییدیه نهایی آنها را بدهد. در انتخاب راویان باید به چندین نکته توجه شود: صحبت آن راوی را یا به صورت مستقیم خود اعضای توجیه بسیج شنیده باشند و یا از طریق شخص مطمئنی معرفی شده باشد.اهمیت این نکته به این دلیل است که راوی همراه کاروان هرچه مطرح کند به پای بسیج گذاشته میشود و به نوعی ایشان سخنگوی بسیج و افکار بسیج شناخته می شود پس باید نسبت به ایشان اطمینان داشته باشیم.(هم از نظر محتوای سخن و هم از نظر نحوه بیان که گیرا باشد( به دلیل اینکه کاروان کاملا دخترانه هست بهتر است از راویانی که راحت شوخی میکنند و همچنین مبلغین آقای جوان استفاده نکرد. وجود یک راوی قدیمی که چندین سال است با دانشگاه همراه بوده اند بسیار ضروری است چرا که در اردو کاملا نقش پدرانه ایفا میکنند و کمک حال کادر هستند.)حتی اگر صحبت های ایشان تکراری شده باشد. تعداد راویان و مبلغین همراه باید با توجه به تعداد اتوبوسها باشد به نحوی که هم تمام اتوبوسها روزانه از حضور این افراد بهره مند شوند و هم زمانی برای سایر کارهای فرهنگی و گعده ها باقی بماند.(حضور یک راوی و یا مبلغ خانم در بین جمع بسیار لازم است چون باعث ایجاد یک فضای صمیمی می شود.) به منظور هماهنگی هرچه بیشتر بین راویان،حتما جلساتی با راویان و مبلغین همراه کاروان ترتیب داده شود. در طی این جلسات موضوع اردو به این بزرگواران گفته میشود تا در حین روایت خود به مسائل مرتبط با موضوع اردو بپردازند.همچنین باید به این نکته تاکید شود که فقط روایت احساسی نباشد بلکه در هرمنطقه درباره موقعیت منطقه، نحوه جنگ،راهکارهای رزمندگان،چگونگی نفوذ دشمن و... گفته شود. راهیان همراه کاروان آقایان حسنی، شهیدی، کریمی، جلیل زاده و سرکار خانم کاتبی(فقط برای یک روز) بودند. همچنین مبلغین همراه کاروان آقای خاک رنگین و خانم اعتمادی بودند. علاوه بر راویان ثابت، در بعضی مناطق خاص ازراویان بومی و منطقه ای استفاده شد مانند سوسنگرد که همسر و برادرشهید سبحانی صحبت کردند و همچنین در یادمان شهید ضرغام حاج قاسم صادقی از رزمندگان همان منطقه و برپاکننده همان یادمان صحبت کردند. 7) چینش برنامه روزانه فرهنگی درون اردو: برنامه روزانه فرهنگی یعنی برنامه دقیق صحبت راویان و مبلغین در هر اتوبوس و همچنین زمان اجرای برنامه های فرهنگی، گعده ها،پخش صوت و حتی زمان تفکر و استراحت زائرین. این برنامه هم مربوط به زمانهای بین مناطق و در مسیر میباشد و هم خود مناطق. (این برنامه باید به تعداد تمام مسئولین اتوبوس،مسئولین فرهنگی،راویان و مبلغین و مسئول اصلی اردو چاپ شود.( برای تنظیم این برنامه باید به چند نکته توجه شود: تمام راویان و مبلغین حالت چرخشی داشته باشند به گونه ای که همه اتوبوسها در روز از حضور حداقل یکی از آنها بهره مند شوند. در هر روز حتما برای برگزاری گعده ها و سایر کارهای فرهنگی وقتی در نظر گرفته شود و گونه ای نباشد که تمام وقت راویان صحبت کنند. همچنین بعد از هر منطقه حتما زمانی برای تفکر زائرین در نظر گرفته شود. در روز بعضی زمانها به استراحت زائرین اختصاص داده شود. مثلا بیشتر زائرین بعد از صرف ناهار خواب آلود می شوند و ظرفیت گوش دادن به روایت را ندارند. به علت تغییرات زیادی که در اثر تاخیر در برنامه ایجاد می شود،برنامه فرهنگی باید با انعطاف چیده شود به گونه ای که در صورت تغییر برنامه ها تمام برنامه های فرهنگی به هم نریزد. 8) مستند سازی: بخش فرهنگی باید از تمام کارهای خود)جلسات،کارهای اجرایی ساخت قالب،جلسات با راویان،برنامه وداع و...( عکس برداری و فیلم برداری بکند تا برای ساخت کلیپ و آرشیو از آن ها استفاده شود. در حین اردو: 1) اداره ی فضای حاکم بر اتوبوسها در اردو فضای حاکم براتوبوسها باید به دست بخش فرهنگی باشد یعنی زمانهایی که به علت تاخیر در حرکت یا دیر رسیدن غذا و... زائرین خسته و منتظر هستند،فرهنگی باید فضا را به دست بگیرد و کاری انجام دهد که موجب مشغول شدن آنها بشود. همچنین بخش فرهنگی باید درون اتوبوس یک فضای صمیمانه ایجاد کند و با زائرین ارتباط دوستی برقرار کند و با خواندن سرودهای دسته جمعی در اتوبوس شور و انگیزش ایجاد کند. برای اطلاع از نظر زائرین جهت بهبود شرایط، در هر اتوبوس یک دفترچه برای نظرات زائرین اختصاص داده شود و این دفترچه روزانه بین زائرین دست به دست شود و افراد نظراتشان را بنویسند. 2) برگزاری گعده ها تمدن سازی، تفسیر قرآن، نفوذ، شهید شاخص؛ این گعده ها در مسیر و در زمانهای بین مناطق در هر اتوبوس برگزار می شود. 3) پخش ارزاق و صوتها ارزاق در هر اتوبوس براساس صلاح دید مسئول فرهنگی در زمانهای خالی پخش میشود.البته پلاک شهید همان ابتدا به زائرین داده میشود. صوتها هم در زمانهای خالی پخش میشود البته در زمانهای استراحت نباید هیچ صوتی پخش شود.برای سهولت در کار پخش صوتها بهتر است که صوتها به همان ترتیبی که قرار است پخش شود در فلش ریخته شود. همچنین در مناطق لازم است که یک یا دو سیستم صوت برای صحبت راویان وجود داشته باشد.(تقریبا در تمام مناطق سیستم های صوتی نیاز به شارژ دارند.) 4) فضاسازی اتوبوس و قطار جهت فضاسازی باید افرادی که مسئول این قسمت هستند زودتر از بقیه وارد قطار و اتوبوس ها شده و کار فضاسازی را انجام دهند.برای سهولت در این کار باید وسایل مربوط به فضاسازی در بسته های جدا قرار داده شود که این افراد بتوانند به راحتی آنها را بردارند. فضاسازی اتوبوس با 20 پوستر در هر اتوبوس با موضوع اردو، پوستر شهید شاخص، اینفوگرافیک تمدن سازی(مخصوص گعده تمدن سازی)، کف پایی (7عدد برای هر اتوبوس با محتوای گناهان کبیره) و فانوس ها بود. فضاسازی قطار هم با پوسترهایی با موضوع تقوا و پوستر شهید شاخص بود. 5) صحبت راویان و مبلغین این کار باید دقیقا طبق برنامه فرهنگی روزانه انجام شود و مسئول فرهنگی باید به جابه جایی به موقع و درست راویان و مبلغین توجه کند و برای این جابه جایی آنها را همراهی کند. همچنین باید به صورت کلی به صحبتهای راویان و مبلغین توجه شود تا درصورت وجود مشکل سریعا تذکر داده شود و صحبت شود. 6) مراسم اختتامیه در این مراسم باید یک جمع بندی از محتواهای ارائه شده در اردو گفته شود و همچنین از زحمات راویان و مبلغین و عوامل همراه تشکرشده و یادبودی به آنها داده شود.در آخر از زائرین به خاطر تمام کمبودها و کاستی ها حلالیت طلبیده می شود. 7) مستند سازی بخش فرهنگی باید از تمام بخشهای اردو (هنگام روایت در منطقه، حرکت کاروان، درون اتوبوسها، پخش غذا، نماز و... ) عکس برداری و فیلم برداری بکند تا برای ساخت کلیپ و آرشیو از آن ها استفاده شود. همچنین گزارش مختصری از اردو به همراه عکسهای اردو باید به صورت لحظه به لحظه بر روی سایت بسیج و دانشگاه بارگذاری شود. تعدادی از عکسهای اردو باید به صورت دسته جمعی باشد به گونه ای که کل کاروان در عکس دیده شود. چنین عکسی برای گزارش به دانشگاه و سازمان بسیار مفید هستند. بعد از اردو 1) جمع کردن وسایل و محتواهای باقیمانده جهت آرشیو و ارائه در یادواره 2) ارسال پیامکهایی به زائرین جهت حفظ حس معنوی و ارتباط 3) ارسال عکس های اردو در گروهای بسیج جهت یادآوری فضای اردو 4) جمع آوری عکس ها و فیلم ها از تمام بخشها و ساخت کلیپ 5) نوشتن گزارش بخش فرهنگی وظایف و مسئولیت های بخش شناسایی قبل از اردو 1) تبلیغات به طور کلی قالب هایی که برای تبلیغات وجود داشت به این شرح بود: بنر و استند و پوستر، صفحه اصلی سایت دانشگاه، کف دستی و کف پایی، کانال ها و گروه های شبکه های مجازی، پیجر دانشگاه و تبلیغ چهره به چهره (این قالب مهمترین و موثرترین قالب می باشد.) در تبلیغات باید به چند نکته توجه شود: از قالبهای مختلف استفاده شود. همچنین در انتخاب قالب ها باید خلاقیت و نوآوری وجود داشته باشد. طرح بنر و پوستر باید به گونه ای باشد که با یک نگاه، توجه مخاطب را به خود جلب کند و همچنین گویای هدف اردو و آنچه میخواهیم در اردو به آن برسیم باشد. (به عنوان مثال در طرح بنر امسال از آنجا که هدف اردو رسیدن به تمدن نوین اسلامی بود،از راهیان نور راهی به سمت بیت المقدس کشیده شده بود که این نشان دهنده ادامه داشتن این مسیر و مقصد است.) کیفیت عکس انتخابی بنر باید بالا باشد چراکه در ابعاد بزرگ چاپ می شود. حتما باید به همانجایی که بنر را چاپ میکند گفته شود که چهارطرف آن را برای نصب آماده کند. مجوز تبلیغات باید جدا از مجوز کلی اردو زودتر ارسال شود تا برای نصب زودتر تبلیغات خصوصا بنر مشکلی ایجاد نشود، همچنین بهترین مکان دانشگاه که کاملا در دید دانشجویان باشد باید از قبل برای نصب بنر هماهنگ و رزرو شود. باید در نظر داشت که بنر باید روز قبل از شروع تبلیغات نصب شود. معمولا پوسترها و کف دستی ها باید بعد از چند روز مجددا تجدید شوند. تبلیغ چهره به چهره در خوابگاه،سلف،مسجد و کلاسها بهترین بازخورد و تاثیر را دارد. 2) ثبت نام و مشخص کردن لیست نهایی در فرآیند ثبت نام باید به چند نکته توجه شود: بسیجیانی که مسئول ثبت نام می باشند باید ارتباط گیری و اخلاق خوبی داشته باشند.همچنین باید هنگام ثبت نام از فضای اردو و حال و هوای جبهه و جنگ صحبت کنند و از همان ابتدا افراد را آماده حضور در اردو بکنند. (اخلاق و ارتباط گیری خوب دو نکته مهم و کلیدی در انتخاب مسئولین این بخش می باشد. بهتر است اسامی ثبت نام کنندگان همان ابتدا وارد نرم افزار اکسل شود و از اسم نویسی دستی خودداری شود. این لسیت باید هرشب بازبینی شده و اشکالات و نواقص آن برطرف شود. تمامی اطلاعات هنگام ثبت نام از افراد گرفته شود که شامل نام و نام خانوادگی،کد ملی،تاریخ تولد،شماره همراه و ثابت،رشته و ترم،نام پدر و شماره همراه ایشان،آدرس محل سکونت (تهران یا خوابگاه)، پرداخت یا عدم پرداخت وجه التزام و اینکه دفعه چندمی است که با دانشگاه به اردو می رود، می شود. همچنین هنگام ثبت نام اسامی افرادی که میخواهند با هم در یک کوپه و اتوبوس باشند نیز گرفته می شود. هنگام ثبت نام مبلغی به عنوان وجه التزام از افراد گرفته شود. درصورت انصراف فرد تا قبل از یک هفته مانده به اردو،این مبلغ برگردانده می شود. (این مسئله باید موقع ثبت نام به افراد گفته شود و زمانی هم برای بازگرداندن پولها در نظر گرفته شده و اعلام شود.) به هیچ عنوان از اولیای دانشجویان ثبت نام به عمل نمی آید چرا که حضور این بزرگواران فضا را ازحالت دانشجویی خارج میکند. اولویت حضور در اردو با دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه خودمان (بار اولی ها و سایرین) سپس دانشجویان دانشگاه های دیگر می باشد. درصورت خالی بودن ظرفیت از کسانی که به تازگی فارغ التحصیل شده اند نیز ثبت نام به عمل می آید. به علت تعداد زیاد لغوکنندگان، همیشه باید بسیار بیشتر از ظرفیت ثبت نام انجام شود. برای سهولت در مشخص کردن لیست نهایی با وجود لغو بسیار افراد،بعد از اتمام مهلت ثبت نام،کل افراد قرعه کشی می شوند و براساس الویت در یک لیست جدید نوشته میشوند که در این لیست اسامی افراد ذخیره به خوبی مشخص می باشد. باید به تک تک افراد قرعه کشی شده پیامک ارسال شود.لازمه تایید ثبت نام نهایی واریز هزینه اردو میباشد.(برای کسانی که مشکل مالی دارند استثنا وجود دارد که میتواند شامل تاخیر در پرداخت،پرداخت کمتر و یا عدم پرداخت باشد.) بعد از مشخص کردن لیست نهایی، باید این لیست برای بیمه به مسئول پشتیبانی داده شود. 3) سازماندهی خادمین فراخوان خادمین: این فراخوان از طریق گروه های مجازی، سامانه پیامکی، سایت و به صورت لسانی اطلاع رسانی می شود. همچنین می توان از پوسترهایی در سطح دانشگاه برای اطلاع رسانی فراخوان استفاده کرد. فراخوان به تمامی بسیجیان داده می شود. (کسی میتواند خادم باشد که وارد بسیج شده و قصد ماندن داشته باشد چراکه عده ای فقط برای اردوها حضور پیدا می کنند.) به علت تعداد زیاد خادمینی که لغو میکنند باید تعداد ثبت نام شوندگان بسیار بیشتر از تعداد مورد نیاز باشد. (تا شب قبل از اردو هم احتمال لغو وجود دارد.) به همین خاطر حتی بعد از تمام شدن مهلت ثبت نام خادمی نیز، اسم نویسی اتفاق می افتد اگرچه این مسئله نباید برای همه بیان شود بلکه فقط خود مسئولین اصلی از این قضیه اطلاع دارند. در فراخوان باید این نکته ذکر شود که افراد علارغم توانایی برای حضور در اردو می توانند به عنوان خادم قبل و بعد از اردو ثبت نام نمایند. اولین جلسه توجیهی خادمین: در این جلسه بعد از بیان یک مقدمه از اردوی راهیان و هدف و مقصود آن توسط مسئول اصلی و فرمانده ، تقسیم بندی کارهای اردو از نظر زمانی (قبل،حین،بعد) و محتوایی (تربیتی،فرهنگی،شناسایی،پشتیبانی) توسط مسئول شناسایی اردو بیان می شود و سایر مسئولین اردو هرکدام درباره بخش خود توضیح مختصری ارائه میکنند. سپس افراد براساس علاقه و توانایی خود یکی از بخش ها را انتخاب کرده و با مسئول مربوطه مرتبط می شوند. همچنین در این جلسه شروط خادمی و بحث مطالعاتی و آزمون نهایی آن مطرح شده و ایمیل افراد جهت ارسال محتواها گرفته می شود.(برگزاری ادامه جلسات خادمین با بخش تربیتی میباشد.) مشخص کردن کادر اردو: مسئولیت های درون اردو باید به صورت جزئی مشخص شده و سپس به هر خادم یک مسئولیت داده شود. مسئولیت دهی براساس توانایی ها و استعدادهای شخص و همچنین با درنظر گرفتن نگاه تربیتی و رشد می باشد. مسئولیت هرکس در اردو باید به صورت کاملا دقیق برای او توضیح داده شده و محتوا و آموزش خاص مسئولیتش به او داده شود. بخش شناسایی اردو وظیفه دارد که دائما بررسی نماید تا مسئولین هر بخش اردو به صورت مستمر جلساتی با اعضای خود داشته باشند. این جلسات به منظور هماهنگی هرچه بیشتر کادر صورت می گیرد. ترجیحا افراد در همان حیطه ای که قبل از اردو فعالیت داشتند،حین اردو نیز فعالیت بکنند به عنوان مثال کسیکه قبل از اردو جزو تصمیم گیرندگان بخش فرهنگی بوده است، حین اردو مسئول فرهنگی اردو باشد که هم از ابتدای کار حضور داشته باشد و هم کار را از خودش بداند و نه خود را صرفا یک نیروی اجرایی...یعنی در اصل مسئولیت قبل از اردو با توجه به مسئولیت حین اردوی شخص به او داده شود. البته باید به این نکته توجه داشت که کادر اردو به علت لغو افراد ممکن است تا نزدیکی های اردو دائما در حال تغییرات باشد.همچنین این مسئولیت ها می توانند با توجه به تعداد نهایی کادر کلی یا جزئی شوند، مثلا در صورت کم بودن تعداد کادر، مسئول رزق میتواند مسئول صوت و بیدار باش هم باشد و برعکس. 4) اتوبوس بندی و کوپه بندی کوپه بندی براساس درخواست زائرین چیده میشود و فقط جاهای خالی با اعضای بسیجی پر میشود تا فضای بیشتری برای ارتباط گیری وجود داشته باشد.همزمان با اعلام نتیجه نهایی قرعه کشی به افراد، اسامی افراد هم کوپه اش هم به ایشان داده میشود تا درصورت تمایل به تغییر زودتر اعلام کنند. جهت سهولت در کار، لیست کوپه بندی ها به مسئولین واگن ها داده شود تا در راه آهن اعلام مجدد مکان هرکس با سرعت بیشتری انجام گردد. البته همیشه تعدادی درخواست جابه جایی در لحظه حضور در راه آهن نیز وجود دارد که باید با صبر و حوصله سعی در حل آنها نمود.(در هر واگن یک نفر به عنوان مسئول واگن انتخاب میشود که مسئولیت ارتباط گیری با مسئول واگن قطار و همچنین مراقبت نسبت به رفت و آمد دانشجویان با او می باشد.) قبل از کوپه بندی باید از تعداد دقیق کوپه ها درهر واگن اطمینان حاصل کرد (از طریق پرسیدن از راه آهن) چراکه گاهی ممکن است ابتدا تعداد کوپه ها در هر واگن10 عدد اعلام شود اما هنگام سوار شدن بعضی واگن ها کوپه آخر نداشته باشند. از این رو بهتر است کوپه های آخر به افراد خودی داده شود که در صورت بروز مشکل امکان جابه جایی راحت تر باشد. اتوبوس بندی نیز براساس درخواست زائرین انجام میشود. البته به این نکته نیز توجه میشود که حتی المقدور رشته های مشابه در یک اتوبوس قرار داشته باشند برای مثال مهندسی ها در یک اتوبوس و هنری ها در اتوبوس دیگر.این کار برای ارتباط گیری بیشتر جهت کار دانشکده ای بسیار مفید است. نحوه قرار دادن کادر در اتوبوس ها نیز بسیار مهم است و باید در تمام اتوبوس ها حتما نیروی با تجربه حضور داشته باشد. همچنین باید کادر درون اتوبوس به گونه ای مکمل هم باشند یعنی بتوانند نقص های یکدیگر را جبران کنند و در تمام اتوبوس ها حتما افرادی با انرژی و جنب و جوش زیاد حضور داشته باشند تا بتوانند با همه ارتباط گرفته و از ایجاد حالت خمودگی در افراد جلوگیری کنند. در هر اتوبوس ترجیحا از کادری با رشته مشابه زائرین استفاده شود. 5) طراحی فرم شناسایی و نظر سنجی فرم شناسایی فرمی است که به مسئولین فرهنگی اتوبوس ها داده می شود تا آنها را متناسب با شناختی که از زائرین اتوبوسشان پیدا می کنند پر کنند. این فرم به همراه توضیح نحوه پر کردن آن باید قبل از اردو به مسئولین فرهنگی داده شود. در این فرم علایق، استعدادها، توانمندی ها، روحیات و...سنجیده می شود. نظرسنجی اردو شامل بخش های مختلف اردو میباشد (پشتیبانی،فرهنگی،اخلاق کادر و...) فرم نظر سنجی نباید فقط حالت بله/خیر داشته باشد بلکه برای بهتر مطرح شدن مسائل باید به صورت بلند پاسخ پرسیده شود. در حین اردو 1) رصد فضای زائرین و کادر این کار به منظور شناخت بیشتر نسبت به افراد برای محول کردن مسئولیتها انجام می شود. یعنی پیدا کردن زائرین فعالی که توانایی برعهده گرفتن مسئویت را دارند و همچنین بررسی عملکرد کادر برای دادن مسئولیت بیشتر و یا تغییر مسئولیت (این کار بهتر است توسط مسئول اتوبوس و یا مسئول فرهنگی اتوبوس انجام شود و فرد خاصی بدین منظور به صورت چرخشی در اتوبوسها حضور نداشته باشد.) 2) پخش نظرسنجی ها این کار در قطار برگشت انجام میشود و قبل از رسیدن به تهران هم گرفته میشود. (پخش فرمها توسط مسئول اردو و یا مسئول پشتیبانی انجام می شود.) بعد از اردو 1) جمع آوری فرم های شناسایی و بررسی آنها و تحویل به گروهان شناسایی حوزه 2) نوشتن گزارش بخش شناسایی وظایف و مسئولیت های بخش پشتیبانی قبل اردو 1) تامین بودجه برای تامین بودجه باید ابتدا به دانشگاه و سپس به مکان های مختلف برای درخواست بودجه نامه زده شود از جمله شهرداری منطقه ، شهرداری کل ، بسیج شهرداری کل ، امور زنان شهرداری ، باغ موزه دفاع مقدس ،ستاد کل راهیان نور و ... . لازم است که نامه ها به صورت حضوری پیگیری شوند و به فکس نامه اکتفا نشود.(کار پیگیری باید هرچه زودتر و سریع تر برای مشخص شدن وضعیت بودجه انجام گیرد، زیرا بسیاری از موارد دیگر به بودجه مربوط میشود.) غیر از کمک های مالی میتوان از کمک های غیرمالی بخش های مختلف هم استفاده کرد مانند تهیه میان وعده رایگان یا ارزان تر و... 2) هماهنگی با سازمان بسیج دانشجویی قطار، غذا، اسکان و اتوبوس های مناطق باید با سازمان بسیج دانشجویی هماهنگ شود و پس از سنجیده شدن شرایط، قراردادهای لازم بستهشود.چنانچه در این زمان سازمان برنامه ریزی های سفر راهیانش را انجام نداده بود،میتوان تا حدودی برحسب شرایط سال قبل روی مساعدت سازمان حساب کرد و در عین حال سایر کارهای غیر وابسته به سازمان را انجام داد مانند تامین بودجه و .... . قبل از بستن قرارداد اسکان و غذا لازم است که برنامه ریزی مناطق انجام شده باشد تا بتوان مشخص کرد که هر روز از چه منطقه ای باید غذا را دریافت کنیم. همچنین به صورت کلی تعداد غذاها باید کمتر از تعداد نفرات باشد که میزان آن بستگی به تعداد نفرات کل دارد. به دلیل شلوغی بسیار زیاد مناطق جهت هماهنگی ها به دو وسیله نیاز است: ماشین پیشرو و بیسیم اهمیت ماشین پیشرو از آن جهت است که گاهی لازم است یک ماشین جلوتر از کاروان به منطقه بعدی رفته و شرایط آنجا را برآورد کند و همچنین محل اسقرار کاروان را آماده نماید تا از معطلی و تاخیر در حرکت کاروان جلوگیری شود. این مسئله خصوصا در زمانی که تعداد کاروان بالا می باشد و زمان سفر نیز اوج شلوغی مناطق است بیشتر احساس می شود. اهمیت بیسیم نیز از آن جهت است که در بسیاری از مناطق تلفن همراه آنتن نمیدهد و جهت هماهنگی کاروان بیسیم نیاز است. تعداد بیسیم مورد نیاز به تعداد اتوبوس های کاروان به علاوه2 یا 3 عدد بیسیم اضافه است بدین گونه که در هر اتوبوس یک بسیم وجود داشته باشد به علاوه اینکه مسئول اردو و مسئول پشتیبانی و فرهنگی نیز باید بیسیم داشته باشند تا بتوانند برنامه ها را با هم هماهنگ نمایند. برای تهیه این دو وسیله هم از طریق سازمان میتوان اقدام کرد و هم از طرق دیگر ماند سپاه،دانشگاه و ... . 3) برنامه ریزی مناطق در انتخاب مناطق باید به نکات زیر توجه شود: حتما در برنامه مناطق جدید گنجانده شود و حتما زائرین به داخل شهرها برده شوند تا با شرایط زندگی مردم عادی آشنا شوند. باید در برنامه روزانه اندکی انعطاف درنظر گرفته شود به طوریکه اگر تاخیری ایجاد شد تمام برنامه ها به هم نریزد.(برنامه روزانه خیلی پر بسته نشود.) همچنین قبل از برنامه ریزی حتما در مورد مناطق و مسیر و زمان رفت و برگشت به آنها به صورت دقیق از یک فرد آگاه (مثلا رانندگان اتوبوس همان مناطق) پرسیده شود.همچنین ممکن است یک سال به دلیلی یک منطقه بسته باشد و امکان رفتن به آنجا وجود نداشته باشد. برنامه مناطق این سفربه شرح زیر بود: روز اول: حرکت روز دوم: شرهانی، فتح المبین، دوکوهه روز سوم: دوکوهه، فکه، کانال کمیل، میشداغ روز چهارم: میشداغ، دهلاویه، سوسنگرد، طلائیه، هویزه روز پنجم: هویزه، علقمه، ضرغام، شلمچه، خرمشهر روز ششم: بیمارستان امام حسین(ع)، محمودوند، برگشت به تهران 4) خرید اقلام پشتیبانی اقلامی که خراب شدنی نیستند را باید زودتر تهیه کرده و سایر اقلام فاسد شدنی را دیرتر و نزدیک تر به اردو خریداری کرد. البته برخی اقلام را میتوان به جای خریدن از دانشگاه یا سازمان به امانت گرفت. خرید اقلام مورد نیاز بخش فرهنگی اردو نیز با بخش پشتیبانی است. اقلام پشتیبانی باید حداکثر یک هفته قبل از اردو بسته بندی شده باشند. اگر چنانچه امکان خریداری اقلام توسط شخصی که ساکن جنوب باشد وجود دارد بهتر است که اقلام از همانجا خریداری شده و نگه داری شود چراکه هم کمکی به اقتصاد منطقه است و هم از جهت جابه جایی وسایل در مسیر کار را راحت تر می کند. لیست برخی اقلام سفر به این شرح می باشند: دستمال کاغذی، لوازم بهداشتی، جعبه کمک های اولیه، قرص ها و داروهای مورد نیاز، آبلیمو (جهت جلوگیری از حالت تهوع(، عرق نعنا، آّب معدنی، شربت (درصورت صلاح دید(، خرما، قند و شکر و چایی (درصورت نیاز و بسته به شرایط(، لیوان و قاشق یک بار مصرف، سفره یکبار مصرف، کلمن آب، تریموس چایی، چسب نواری پهن، طناب، زیرانداز (درصورت نیاز)، آمپلی فایر و میکروفون (درصورت نیاز) و.... . 5) هماهنگی قطار هماهنگی قطار رفت و برگشت از طریق سازمان و براساس برنامه مناطق و تاریخ از قبل مشخص شده اردو صورت می گیرد. بدین منظور باید بلافاصله بعد از مشخص شدن این موارد جهت قطعی کردن قطار به سازمان مراجعه شود چرا که ظرفیت قطارها محدود می باشد. درمورد قطارها باید به این نکته توجه شود که حتما تمامی واگن ها و کوپه های کاروان کنار هم قرار داشته باشند. 6) هماهنگی اتوبوس مناطق و اتوبوس داخل تهران هماهنگی اتوبوس مناطق از طریق سازمان و بعد از قطعی شدن قطار انجام میگیرد.دراین زمینه باید تاکید شود که لزوما تمام اتوبوس ها سالم بوده و خیلی قدیمی نباشند. همچنین تمام آنها دارای کولر، یخچال آب و سیستم صوت و تصویر سالم باشند. همچنین به دلیل دخترانه بودن کاروان باید درمورد رانندگان این اتوبوسها نیز نکاتی در نظر گرفته شود.از جمله اینکه سن پایین نداشته باشند و از نظر سلامت اخلاقی و برخوردی حتما بررسی و تایید شوند. تعداد صندلی های هر اتوبوس هم باید از قبل پرسیده شود چون در اتوبوسهای مختلف متفاوت است. هماهنگی اتوبوس داخل تهران باید از طریق دانشگاه و یا شهرداری انجام گیرد.(ترجیح با شهرداری است چراکه در اینصورت رایگان می شود.) برای مشخص کردن تعداد اتوبوسهای مورد نیاز در این قسمت باید از قبل آمار گرفته شود که چه تعدادی از دانشگاه به راه آهن میروند و همینطور در برگشت چه تعدادی به دانشگاه بازمی گردند. 7) هماهنگی رفت و آمد راویان هماهنگی رفت و برگشت راویان و همچنین هزینه ای که باید به این بزرگواران جهت حضور در اردو داده شود از طریق قرارگاه نور سازمان بسیج دانشجویی انجام میگیرد.قرارگاه نور بلیط هواپیما را هماهنگ کرده و هزینه را به حساب این بزرگواران واریز میکند و فقط لازم است که ما مشخصات و زمان حضور این افراد را به آنها اطلاع بدهیم. البته در این اردو نیازی به تهیه بلیط نبود چراکه راویان از قبل در منطقه بوده و بعد از کاروان ما نیز همچنان در آنجا می ماندند. 8) تهیه میان وعده روزانه دوبار میان وعده داده میشود که شامل کیک یا بیسکوییت،آبمیوه و میوه طبیعی میباشد.از خرما و شربت هم میتوان جهت تنوع استفاده کرد.بهتر است برای تهیه میان وعده از طریق سازمانهای مختلف از جمله شهرداری و یا خود شرکت های تولیدی پیگیری صورت گیرد تا هزینه ها کاهش پیدا کند. (در این اردو بخش اعظم میان وعده توسط بانی و شرکت مینو تهیه شد.آبمیوه ها و بخشی از کیکها توسط بانی و بقیه بیسکوییت ها و کیک ها توسط شرکت مینو به صورت رایگان در اختیارمان قرار گرفت.( برای تهیه میوه باید با سازمان هماهنگ شود تا میوه ها هم همراه غذاها فرستاده شوند.البته باید بسیار تاکید شود که کیفیت میوه ها خوب باشند. بسیار خوب است اگر بتوانیم کل میان وعده ها را از قبل ازهمان مناطق تهیه کرده و نگه داری کنیم) توسط فردی آشنا و ساکن همانجا (.این کار هم به اقتصاد آن منطقه کمک میکند و هم کار را از لحاظ حمل و نقل بسیار آسان میکند.همچنین در اینصورت اطمینان بیشتری وجود دارد که میوه های خریداری شده با کیفیت باشند. سایر میان وعده ها هم میتوان از شرکت تولیدی مربوطه در استان خوزستان تهیه کرد. اگر چنانچه میان وعده ها قرار باشد از دانشگاه به سمت راه آهن برود باید از قبل یک عدد وانت از سازمان هم برای جابه جایی آنها هماهنگ شود. 9) بیمه افراد پس از اتمام ثبت نام و قطعی شدن لیست زائران باید جهت بیمه افراد به سازمان مراجعه شود.برای بیمه اطلاعات دقیق افراد لازم میباشد که بهتر است تمامی این اطلاعات از قبل به هنگام ثبت نام از آنها گرفته شده باشد. بیمه کردن افراد الزامی میباشد چرا که بدون بیمه حکم اردو توسط سازمان داده نمیشود.بعد از بیمه افراد باید حکم اردو نیز گرفته شود تا کاروان مجاز به حرکت باشد.حکم نیز باید همان یک هفته مانده به اردو گرفته شود. در حین اردو 1) هماهنگی های زمانی در تمام مدت طول اردو مسئول پشتیبانی باید مراقب زمان بندی ها باشد و سعی کند از تاخیر کاروان کم بکند.چنانچه به خاطر تاخیر، برنامه زمانبندی بهم ریخت مسئول پشتیبانی باید با هماهنگی مسئول اردو و مسئول فرهنگی یکی از مناطق برنامه را حذف کند تا سایر برنامه ها بهم نریزد. همچنین باید مراقب باشد که تمام اتوبوسها با هم حرکت کرده و عقب نمانند یا جلوتر نروند. 2) بارکردن و تخلیه وسایل جهت انتقال وسایلی که قرار است از تهران با کاروان همراه شود باید از قبل یک وانت به همراه یکی از آقایان هماهنگ شود که اقلام را از دانشگاه تا راه آهن ببرند.این کار باید حدودا 3 ساعت قبل از حرکت انجام شود. آنجا نیز باید با همکاری سایر آقایان اقلام تخلیه شده و به وسیله باربرها در کوپه مخصوص وسایل قرار داده شوند. بعد از رسیدن به مقصد نیز مجددا باید وسایل از داخل قطار خارج شوند. 3) هماهنگی های مجدد اسکان و غذا هر وعده غذایی باید تقریبا 3 الی4 ساعت زودتر مجددا به مسئول آن یادآوری شود. (یادآوری ناهار از صبح و شام بعدازظهر( همچنین1 ساعت مانده به رسیدن به اسکان باید به مسئول آنجا زمان رسیدن کاروان اعلام شود تا هماهنگی های نهایی جهت آماده بودن اسکان انجام شود. جهت تحویل اسکان نیز باید بعد از تخلیه کامل، مسئول پشتیبانی به همراه یک نفر از مسئولین آن اسکان محل را بازدید کرده و تعداد پتوها را بررسی کنند. اینکار زمان زیادی می گیرد پس باید همزمان با تخلیه هربخش مسئول پشتیبانی این کار را انجام دهد. 4) پخش اقلام در اتوبوسها همزمان با رسیدن به مقصد و تخلیه اقلام از قطار باید وسایل مربوط به هر اتوبوس شامل بسته های فرهنگی و مقداری از میان وعده ها در آن اتوبوس قرار داده شود. بهتر است که تمام میان وعده ها در یک اتوبوس باشند که شمارش و مراقبت از آنها راحت تر صورت گیرد. (در اتوبوسی که مسئول تدارکات در آن قرار دارد.) در هر منطقه میان وعده های هر اتوبوس به مسئول تدارکات آن اتوبوس داده می شود. 5) پخش میان وعده ها و غذا براساس زمانبندی های انجام شده توسط مسئول تدارکات، مسئولین تدارکات هر اتوبوس در زمان های مقرر میان وعده ها را در اتوبوس پخش میکنند. پخش میان وعده ها باید به صورت همزمان صورت گیرد. بعد از اتمام پخش باید اضافات در منطقه بعدی سریعا به مسئول تدارکات اصلی تحویل داده شود تا اگر جایی کمبودی وجود داشت بتوان از آن استفاده کرد. برای پخش غذا در مناطق باید ابتدا جایی مناسب پیدا شود و کاروان مستقر گردد. برای جلوگیری از تاخیر در رسیدن غذا باید حدودا یک ساعت زودتر از زمانی که برای صرف غذا در نظر گرفته شده است، سفارش غذا داده شود تا در زمان مورد نظر تحویل رفته شود.(معمولا آژانس ها تاخیر دارند.) همان ابتدا به زائرین گفته شود که غذای اضافی خود راجدا کنند و خادمین ابتدا از این غذا استفاده نمایند تا اسراف به حداقل برسد. بعد از اردو 1) جمع کردن اقلام بلافاصله بعد از اردو باید اقلام باقی مانده جمع آوری شده و انبار شوند. اقلام خوراکی نیز در صورت فاسد نشدن برای اردوهای بعدی نگه داری شوند در غیر اینصورت به جایی داده شود تا مصرف گردند. چنانچه وسیله ای نیز امانت گرفته شده است باید سریعا بازگردانده شود. 2) تسویه حساب بلافاصله بعد از اردو تا حداکثر یک هفته بعد باید تسویه حساب های مالی انجام شود. پول هایی که قرض گرفته شده بازگردانده شوند و همچنین طلب ها وصول گردند. بعد از اردو باید یک گزارش دقیق و جامع به همراه تمام هزینه های جزئی و کلی آماده شده و به مسئول اردو و فرمانده داده شود

ما اول که وارد قطار می شویم مسئول اتوبوس ها و مسئولان فرهنگی بچه ها را شناسایی می کنند و ارتباط گیری می کنند، علاوه بر این زوج ها هم ارتباط گیری را داشتند و هر نفر باید حدودا پنج الی ده نفر را شناسایی می کردند که مثلا فلانی این پتانسیل ها را دارد . بعد از یک استراحت کوتاه گعده ها را به بچه ها معرفی کردیم و وقتی روحانیان و همراهان می خواستند صحبت کنند به کوپه ها می رفتیم واعلام می کردیم که مثلا پنج تا موضوع داریم(به تعداد سخنوران) و شما کدام یک از این موضوعات را می پسندید که بیایند برایتان صحبت کنند. بعد از انتخاب موضوع دو تا کوپه را یکی می کردیم و می آمدند برای دوستان صحبت می کردند که ما این برنامه را هم برای مسیر رفت و هم برای مسیر برگشت داشتیم. ما در قطار استراحت بچه ها و بخش رزق ها را هم در نظر گرفته بودیم. سال گذشته اینطوری بود که ما برای هر اتوبوس اسم یک شهید را می گذاشتیم ولی امسال چون محوریت را جهاد گذاشته بودیم اسم خانم هایی که در عرصه جهاد موفق بودند را اسم اتوبوس ها گذاشتیم. ما برای فضاسازی اتوبوس ها سربند داشتیم. روی سقف اتوبوس نخ کنف کشیده بودیم و سر بندها را از آن آویزان کرده بودیم. یکسری عکس شهدا قرار داده بودیم و یک دیوار را پنجره سنتی رنگی درست کرده بودیم و داخل آن رزق شهدایی گذاشته بودیم که چهار تا پنج قسمت مختلف داشت و بچه ها رزق ها را بر می داشتند و می خواندند و دوباره سر جایش قرار می دادند. ما کف اتوبوس یکسری از رذایل اخلاقی مثل دروغ، غیبت و... را زده بودیم که بچه ها حین راه رفتن پا روی این رذایل بگذارند. صبح که بچه ها سوار اتوبوس می شدند دعای عهد می گذاشتیم و اگر امکانش بود شعر دسته جمعی می خواندیم تا بچه ها به حال بیایند و بعد راوی صحبت می کرد، در اتوبوس هایی هم که راوی نبود کلیپ پخش می کردیم تا به یک منطقه برسیم. در اتوبوسی که روحانی بود بچه ها شبهاتشان را برطرف می کردند و یا اگر خانواده شهدا بودند درباره شهیدشان صحبت می کردند. دختر شهید حاتمی هم درباره زن صحبت می کردند و این مباحث را به صورت گعده پیاده می کردند؛ موضوعاتی را که انتخاب کرده بودیم واقعا نیاز افراد بود وهمه با دل وجان گوش می دادند . بعضی از راوی هایمان خیلی خوب نبودند و بچه ها خسته می شدند ولی از قسمت هایی که خانواده شهید ودختر شهید بود خیلی استقبال می کردند. تقسیم بندی ها به این صورت نبود که حتما سر فلان ساعت فلان کلیپ باشد بررسی می کردیم که در حال حاضر چه برنامه ای بگذاریم تا استقبال صورت بگیرد و برنامه متناسب با فضای اتوبوس برگزار می شد. ما در اتوبوس مسابقات هیجان انگیز مثل مشاعره و... داشتیم و مسابقات مختلف تفریحی و فرهنگی و کتاب خوانی را در اردو داشتیم و یکسری سوالات کوتاه طرح کرده بودیم که در حین اردو بچه ها جواب می دادند. طراحی بسته های فرهنگی را خود بچه ها انجام داده بودند و برای روز اول اردو پیکسل طراحی کرده بودیم. ما طرح شهید همراه و دوست شهید را داشتیم که روز اول پیکسل ها را داخل یک ظرف چیدیم واز بچه ها خواستیم که نیت کنند و یک پیکسل را بردارند، بچه ها هم نیت می کردند و پیکل بر می داشتند و در واقع دوست شهیدشان را خودشان انتخاب می کردند و تا آخر اردو هر یک از بچه هارا با شهیدهایشان می شناختیم و رزقی هم که هر روز به آنها می دادیم طبق شهید هایشان بود؛ مثلا از مقدمه زندگی شهید تا وصیت نامه شهید را هر روز به صورت رزق به بچه ها می دادیم .(ما رزق ها را جوری می دهیم که روز آخر وصیت نامه را بدهیم). به این ترتیب هر فرد با شهیدی که به عنوان دوستش بود آشنا می شد وانس می گرفت. ما امسال راهیان نور را جدا از ناحیه بسیج دانشجویی برگزار کردیم یعنی در سال های قبل دانشگاه ها زیر نظر بسیج ناحیه بودند و و در همان قرار گاهی که ناحیه تعریف کرده بود اسکان داشتند، ولی ما امسال جدا از اینها بودیم که این یکسری مزایا و معایب داشت ولی تجربه خوبی برای بچه ها بود. یکی از مزایایش این بود که هر شب یکجا بودیم و بچه ها مکان های مختلف با شرایط و برنامه های مختلف را دیدند و تجربه کردند. البته بعضی ها می گفتند که هر شب یکجا بودن بد هست چون باید ساک هارا جابه جا کنیم. با جدا شدن از ناحیه یکسری پشتیبانی ها خیلی سخت تر می شود چون جدا از ناحیه هستیم و پشتیبانی به عهده خودمان هست. سال های گذشته اسکان ما ثابت بود ولی امسال متغیر بود. یکی از اسکان هایی که ما امسال رفتیم دو کوهه بود که آنجا یک ساختمان را به ما دادند و ما باید بچه ها را تقسیم می کردیم تا صبح که بچه ها را بیدار می کنیم راحت تر سازماندهی کنیم. سازماندهی ما به این صورت بود که مثلا فلان قسمت برای فلان اتوبوس هست و اینطور بچه ها را راحت تر می توان جمع کرد. در هر منطقه ای که اسکان داشتیم سازماندهی بچه ها خیلی مهم بود. مسئول اردو زودتربه محل اسکان می رفت و تقسیم بندی می کرد تا بچه ها دچار مشکل نشوند. دو کوهه ساعت ده شب رزمایش دارد و ما چون دوازه شب رسیدیم رزمایش را ندیدیم . اگر گروه ها طوری برنامه ریزی کنند که قبل ده برسند و رزمایش را ببینند خیلی خوب است. ما چون برنامه ریزی داشتیم که صبح زود حرکت کنیم خیلی از بچه ها گله داشتند که مگر می شود حسینیه شهید همت بیاییم ولی مداحی نداشته باشیم . این ضعف برنامه ما بود که هیچ برنامه ای برای دو کوهه نداشتیم و صرفا اسکان و صبحانه بود. چیزی که خیلی مهم هست وقتی به مناطق می رویم مخصوصا مناطقی که وسیع هستند اگر روایتگری داشته باشیم بچه ها یک جا جمع شوند در غیر اینصورت حتما باید یک زمان را مشخص کنیم تا بچه ها دقیقا به موقع در مکان مشخص حضور داشته باشند تا برگردیم و با مشکل بر نخوریم. ما وقتی تایم مشخص نمی کردیم مسئولین همش باید صدا می زدند که تایم تمام شده است و تا بچه ها یک جا جمع می شدند وقت زیادی هدر می شد. ما در بعضی مناطق برای تمام زمان بچه ها برنامه ریزی داشتیم مثلا در طلاییه روایتگری مداحی وغیره داشتیم ولی هیچ کاری با خلوت افراد نداشتیم. بعد از این ما تقاضای بچه ها را داشتیم که یک زمانی را برای خلوتشان قرار دهیم و اولین بار که بچه ها این مطلب را به ما گفتند سعی کردیم در شلمچه و هویزه آن را پیاده کنیم. ما در این مناطق به بچه ها برگه هایی دادیم وگفتیم که وصیت نامه یا هر درد و دلی که با شهید های خودشان دارند را بنویسند و با صوتی که پخش کردیم فضا احساسی را برای آنها بوجود آوردیم. یکی از کارهایی که خیلی جذاب بود در اروند بچه ها را سوار لنج کردیم و داخل لنج خود افراد نیروی دریایی روایتگری کردند. ما امسال صبح به طلائیه رسیدیم ولی معمولا غروب طلائیه خیلی احساسی تر هست و اگر افراد برنامه ریزی کنند که به غروب طلائیه برسند خیلی بهتر هست. ما امسال بچه ها را صبح به شلمچه بردیم به خاطر همین بچه ها خیلی راضی نبودند. شلمچه خیلی شلوغ هست و اگر شب برسیم به دلیل تاریکی هوا بچه هارا گم می کنیم. ما برای گم نشدن بچه ها علم داشتیم ولی خیلی علم مان کوچک بود. اگر یک علم بزرگ اول کاروان و یکی انتهای کاروان حرکت کند خیلی موثر هست و بچه ها گم نمی شوند. ما امسال ظهر فکه رفتیم ظهرهای فکه خیلی گرم و شلوغ هست . اکثر مناطق شلوغ هستند و باید برای سرویس بهداشتی و غیره مدیریت صورت بگیرد و مثلا با یک لیوان آب داخل اتوبوس تجدید وضو داشته باشیم؛ می توانیم بطری های آب کوچکی را برای این منظور تدارک ببینیم تا بچه ها همراه خودشان داشته باشند ودر هر منطقه این بطری هارا برای منطقه ی بعدی پر کنند و داخل اتوبوس وضو بگیرند. هوا در فکه خیلی گرم هست و معمولا در خود مناطق شربت می دهند ولی اگر خود پشتیبانی هم شربت داشته باشد خیلی خوب هست . ما برای برنامه های در امتداد راهیان، مسابقه اینستا گذاشتیم به این صورت که بچه ها از عکس هایی که گرفته بودند عکس نوشت درست می کردند یا یک پست خیلی جالب در خصوص راهیان نور می گذاشتند و هر کدام که تعداد بیشتری لایک می خورد برنده می شد. ما یک مسابقه دیگر هم درباره کتاب جهاد که بخش های مختلفی داشت، به صورت کتبی برگزار کردیم که جایزه اش سه تا سفر کربلا بود. علاوه بر اینها اردو به یکی از باغ های اطراف مشهد هم داشتیم که به همه بچه ها پیام دادیم که بیایند، دختر شهید حاتمی را نیز دوباره دعوت کردیم چون خیلی از ایشان استقبال صورت گرفته بود. در اردو برنامه های تفریحی ، مسابقات ورزشی وجشن داشتیم. علاوه بر این ها ما صندلی داغ روحانیونی که آمده بودند و تقدیر و تشکر از کادر راهیان نور را هم داشتیم. ما برای برنامه در امتداد اگر بازدید از خانواده شهیدی را هم داشتیم به همه بچه ها پیام می دادیم. یکی از بحران هایی که در راهیان وجود داشت این بود که بچه ها دقیقه نود انصراف می دادند و این واقعا مشکل بود، چون جاخالی به وجود می آمد و مجبور بودیم به هر طریقی جای خالی را پرکنیم. بعد از دیدن این مشکل ما سعی کردیم تعداد ثبت نامی را از تعداد نفرات اتوبوس بیشتر در نظر بگیریم چون حدس می زدیم که کسی دقیقه نود انصراف بدهد. ما یکسری از بچه ها را رزرو می کردیم و می گفتیم که آماده باشید اگر کسی انصراف داد شما جایگزین می شوید. یکی دیگر از بحران های راهیان نور تاخیر هایی است که در برنامه ها بوجود می آیند و واقعا اجتناب نا پذیرند؛ مثلا ما در منطقه حور بودیم و چون قرار بود نهارمان از جای دیگری بیاید غذا خیلی دیر رسید و حدودا ساعت چهار به بچه ها نهار دادیم. ما در این مواقع سعی می کنیم بچه ها را بچه هارا لب حور بردیم وراوی صحبت کرد سعی کردیم یه جوری بچه هارا سرگرم کنیم و در جواب غر زدن های بچه ها به جای اینکه طلب کارانه جوابشان را بدهیم عذرخواهی کنیم و سعی کنیم با خوشرویی وخنده از دلشان دربیاوریم. در اردو ممکن هست بچه ها خیلی زیاد نق بزنند ولی مسئولین اردو باید سعی کنند با آرامش برخورد کنند؛ به قول حاج آقا راجی شما خادم شهدا نیستید، شما خادم زائر های شهدا هستید که سطحش پایین تر هست و باید سعی کنید که خیلی خوب رفتار کنید تا با رفتارتان از شهدا و راهیان دلزده نشوند. این اخلاق در اردو خیلی مهم هست و اگر خادمین حواسشان باشد هم یکسری برکات برای خودشان دارد و هم باعث می شود یکسری برکات به افراد دیگر برسد. یک بحث دیگر اینکه در راهیان ناهماهنگی هایی با برادران پیش می آید که کاملا طبیعی هست؛ و در این بین تعامل بسیار مهم است. اگر در این ناهماهنگی ها دعوا راه بیندازیم کار درستی نیست و گذشت کار درست تری است زیرا مطمئنا برای ما هم شرایطی پیش می اید که آنها هم با ما همکاری می کنند و از موضع خودشان کوتاه می آیند.

یکی از نقاط قوت ما ارتباط گیری چهره به چهره در قطار می باشد؛ چون فاصله مشهد تا اهواز تقریبا بیست و نه ساعت است و زمان زیادی را در قطار داریم برای بحث ارتباط گیری واقعا در این زمینه وقت می گذاریم و به تمام کوپه هایی که بچه ها هستند سر می زنیم؛ ما با مسئول کاروان، بچه های فرهنگی وخادم هایی که هستند به کوپه های بچه ها می رویم و خودمان را به انها معرفی می کنیم و با آنها درباره اینکه چه رشته ای هستند و ... صحبت می کنیم و یکسری خوراکی ها مثل لواشک، تخمه و غیره می بریم و... . ما روز اول با این کارها نگاه منفی بچه ها به بسیج را از بین می بریم و با آنها بگو بخند می کنیم و... . این کارها برای سه روزی که در منطقه هستیم و قرار است خوراک فرهنگی اصلی را آنجا بهشان بدهیم خیلی کمک می کند. چون اینجا با ما دوست شده اند و در منطقه بیشتر همکاری می کنند. بحث فضاسازی اتوبوس کاملا دست خود بچه های زائر می باشد که برای راهنمایی بچه های فرهنگی کنارشان هستند. زائران چون قبلا در بحث فضاسازی راهیان کار نکرده اند و تجربه اولشان است خیلی با نظرات ما همراه نیستند اما معمولا بچه های زائر سلیقه خودشان را بیشتر از ما می پسندند، شاید برای اینکه فکر می کنند ما خیلی معنوی و بسیجی فکر می کنیم. یک نکته مثبتی که این کار دارد این است که همه بچه های زائر با هم صحبت می کنند و با هم آشنا می شوند. ما یکسال که راهیان غرب رفته بودیم خودمان اتوبوس را تزیین کردیم و بچه ها داخل اتوبوس خیلی ساکت و آرام نشسته بودند و این فضای خیلی خشکی بود ولی آن سال هایی که در راهیان جنوب فضاسازی به دست خود بچه ها بود، بچه ها باهم دوست وهم صحبت شدند که خیلی عالی بود. ما در اتوبوس برای وقتی که بچه ها خسته می شوند و یا غرغر می کنند و گرسنه هستند و یا وقتی که خیلی خوابیده اند و بیدار نمی شوند یکسری برنامه هایی را می چینیم. مثلا ما یک سری بازی ها را داریم مثل بازی چون و چرا، که بچه ها از این بازی ها خیلی استقبال می کنند. این بازی به این صورت هست که به هر ردیف اتوبوس یک برگه می دهیم. ما به یک ردیف می گوییم که در برگه ها یکسری سوال بنویسند که با چرا شروع شود و به ردیف مقابل می گوییم یک جمله ای بنویسید که با چون شروع شود، دو ردیف مقابل از سوال و جمله همدیگر اطلاعی ندارند. پس از اینکه جملاتشان را نوشتند از بچه هایی که خیلی شر و شور هستند دو نفر را انتخاب می کنیم که بایستند یک نفر جملاتی که با چرا شروع می شوند را بخوانند نفر دوم نیز جملاتی که با چون شروع می شوند را بخواند. در این بازی یک ناهماهنگی خنده دار بین جملات چون و چرا اتفاق می افتد که جنبه طنز دارد و برای بچه ها بسیار لذت بخش است. بازی دیگر شارژخوانی می باشد؛ ما تعدادی شارژ ایرانسل و همراه اول تهیه می کنیم و وقت هایی که بچه ها بی حال هستند، کد شارژ را سریعا می خوانیم و هر کس سریع تر کد شارژ رابزند شارژ از آن او می شود. (ما ترفند هایی را در خواندنمان داریم که اغلب بچه ها نمی رسند کد را بزنند) . با این بازی و ترفند همه موبایل به دست ، بیدار و پر انرژی آماده دریافت شارژ می شوند. ما معمولا برای سخنرانی راوی اینگونه بچه ها را آماده می کنیم. کار دیگری که ما در اتوبوس می کنیم این است که آمار افرادی که تولدشان در تاریخ سفر می باشد را در می آوریم و در اتوبوس برایشان تولد می گیریم اما تولدی که حاشیه ندارد، مثلا چند تا کیک یزدی از قبل تهیه می کنیم و چوب کبریت را داخلش می گذاریم و ... . ما معمولا وقت هایی که آقایان برای کاری پیاده می شوند از این فرصت استفاده می کنیم و تولد می گیریم. متاسفانه تا الان سیستم تمام اتوبوس هایمان خراب بوده است و نتوانستیم کلیپ یا مستند و... پخش کنیم. ما همیشه از قبل پیش بینی می کنیم که با فلان اتوبوس قرار داد ببندیم ولی وقتی موعدش می شود با اتوبوس دیگری مواجه می شویم، ولی داخل قطار مخصوصا در مسیر برگشت داخل یکی از کوپه های قطار ایستگاه بلوتوث داریم که به بچه ها می گوییم درباره فلان مطلب فلان مستند وجود دارد به ایستگاه بلوتوث مراجعه کنید تا فایل را دریافت کنید. ما از گفتمان ها، گعده ها و صوت هایی که در اتوبوس داریم، مسابقه برگزار می کنیم. ما در اتوبوس صبح ها یک صوت در رابطه با امام زمان و بعد هم دعای عهد را پخش می کنیم، همچنین صوت های انگیزشی استاد پناهیان و سایر اساتید را داریم که قبل از پخش این صوت ها سوال طرح می کنیم تا بچه ها حواسشان را بیشتر جمع کنند یعنی به خاطر جایزه هم که شده حواسشان به مطالب باشد. ما گعده ها را دقیقا در جایی از اتوبوس برگزار می کنیم که بچه های پر سروصدا هستند و از آنها برای دعوت بقیه دوستان به گعده کمک می گیریم. ما هر سال در اتوبوس بحث کتاب خوانی داریم که امسال قرار هست کتاب رویای بیداری را بخوانیم و هدفمان این می باشد که همسر خود شهید حضور داشته باشند و خودشان آن را بخوانند. ما رزق وختم صلوات هم داریم که ختم صلوات هایمان طوری نیست که فقط جنبه مذهبی داشته باشد. ما داخل خوراکی هایی که می دهیم یک برگه می گذاریم مثلا می نویسیم در فصل سرما حواسمان به غذاهای پرنده ها باشد، که این رزق ها برای بچه ها خیلی جالب هست مخصوصا برای بچه هایی که خیلی با عقاید ما همسان نیستند چون آنها خیلی روی بحث انسانیت تاکید می کنند و وقتی به راهیان نور می آیند متوجه می شوند که بچه های بسیج دور از این نیستند. در واقع این دسته افراد یک سری مباحث انسانیت را مطرح می کنند در حالی که همه این مسائل زیر مجموعه دین می باشند. محل اسکان ما پادگان حمیدیه می باشد این پادگان جایی است که رزمنده های مشهدی اعزام می شدند. مسیر پادگان حمیدیه دور است و ما هر جایی که باشیم وقتی بخواهیم برگردیم خیلی دیر به حمیدیه می رسیم برای همین وقتی بچه ها می رسند خسته اند و ما برایشان در اسکان برنامه ای نمی گذاریم اما طلبه های جوان فرهنگی بین بچه ها به طور نامحسوس گعده های دوستانه برگزار می کنند به این صورت که اگر مثلا بچه ها خسته باشند ماساژشان می دهند و در بین این کار با بچه ها صحبت می کنند. سال های اول زائر هایی را که می بردیم خیلی مشکل ایجاد می کردند؛ مثلا اگر غذا دیر می رسید یا هر اتفاق خارج از برنامه ای اتفاق می افتاد غر می زدند ( در راهیان یکسری مشکلات پیش می آید که دست ما نیست و شرایط ایجاب می کند.) ما هر سال خادم های افتخاری را از خود بچه ها داریم که از زمانی که این برنامه ایجاد شد مشکلات خیلی کمرنگ شد. با وجود خادمین افتخاری فشار کار بین بچه های خادم وزائرین تقسیم می شد چه در بحث فضاسازی و چه زمانی که خادم ها سقا می شوند و یا نظافت محل اسکان را دارند و... . معمولا وقتی این خادم افتخاری ها نبودند همه این کار ها به عهده زائر بود؛ مثلا وقتی که باید محل اسکان را تمیز تحویل می دادیم زائر پس از نظافت باید می دوید تا خودش را به موقع به اتوبوس برساند وخیلی از کار های دیگر نیز به همین شکل بود . از وقتی که خادم افتخاری را اضافه کردیم راندمان کارمان بالا آمد و فشار کار تقسیم شد و زائرانی که خادم شده بودند از اطمینانی که به آنها کرده بودیم خوشحال بودند. ما خادم افتخاری ها را از بین بچه های پر شر و شور انتخاب می کنیم که این افراد در مشکلات همراه ما هستند در حالی که قبلا این افراد علیه ما بودند. وقتی آنها با ما در مشکلات همراه می شوند در خیلی از مشکلات آنها هستند که بچه ها را آرام می کنند و قانع شان می کنند که این مشکلات دست ما نبوده است یعنی خودشان را از ما می دانند و ما با این کار خیلی خوب توانستیم، مدیریت بحران کنیم. در رابطه با بحث بازدید یادمان ها نکته ای که باید در نظر گرفته شود، یکی فاصله اسکان تا محل یادمان است و دیگری اینکه مناطق در یک محور باشند تا زمان کمتری را در اتوبوس باشیم. ما روز اول را در فتح المبین بودیم بعد به فکه رفتیم و بعد از فکه به کانال کمیل رفتیم. روز دوم هم به هویزه، طلائیه و پاسگاه زید رفتیم که این مناطق را به خاطر اینکه در یک محور بود انتخاب کردیم که کمتر در اتوبوس باشیم و طلائیه را برای نماز و نهار انتخاب کردیم. روز سوم از اروند، دشت ذوالفقاری و شلمچه بازدید کردیم. در اینجا یک نکته ای که وجود دارد این است که دمای اروند به گونه ای هست که اگر غذا به مدت ده دقیقه در آن جا بماند فاسد می شود، مثلا یکسال قرار بود به بچه ها پلو عدس بدهیم که بعد از ده دقیقه که غذا را باز کردیم دیدیم فاسد شدند اما غذای گروه قبلی که غذا را زودتر دریافت کرده بودند خوب بود ولی در چند دقیقه غذا فاسد شده بود! روز چهارم نیز معراج شهدا را برای بچه ها برنامه ریزی می کنیم. ما فکر می کنیم اوج معنویت اردو روز آخر می باشد چون هم قرار هست از این اردو بروند وهم اینکه به معراج شهدا می بریمشان و قول وقرار ها ومیثاق با شهدا را برایشان یاد آوری می کنیم. ما در سفر های راهیانمان همیشه بحث بازار را داریم زیرا خانم ها علاقه شدیدی به این موضوع دارند. ما معمولا آخر اردو زمانی که بچه ها را بازار می بریم تا هم خاطره خوبی را به یاد داشته باشند وهم اینکه به مردم بومی آنجا کمک کنیم. ما امسال محتوای بسته فرهنگیمان را سبکتر خواهیم کرد چون از ارتباط گیری چهره به چهره خیلی نتیجه گرفتیم و بیشتر نیرویمان را برای تربیت خادم هایی که اخلاق خوب دارند ومی توانند ارتباط گیری چهره به چهره را انجام دهند می گذاریم. ما در بسته فرهنگیمان نشریه نمی دهیم زیرا معتقدیم که نشریه نسبت به هزینه ای که دارد بازده خوبی ندارد و بچه ها آن را نمی خوانند. ما معمولا طوری بسته های فرهنگیمان را می بندیم که کمتر از پنج تومان بشود وتا حالا بالای پنج تومان بسته ای نداشتیم. یکی از کارهایی که امسال قرار هست انجام بدهیم بحث شهید شاخص می باشد. بحث شهید شاخص زمانی خوب هست که اسم اتوبوس هایمان اسم شهید دیگر نباشد؛ چون در این صورت زمان اجازه نمی دهد که در بحث گفتمان سازی چند الگو را به بچه ها آموزش دهیم و بازده کارمان پایین می آید. ما وسایل هر اتوبوس مثل وسایل فرهنگی وتدارکات را از قبل جدا می کنیم و سپس شماره گذاری می کنیم و به هر اتوبوس و مسئول می دهیم. این کار خادم ها را خیلی راحت می کند واقلام گم نمی شود . مثلا یک سال که پانصد نفر را با خودمان برده بودیم وسایل ها گم شد و به یک اتوبوس بسته فرهنگی نرسید.

ما معمولا بالای سه تا اتوبوس اردو می بریم . برای ما زمان خیلی مهم هست بنابراین نمی توانیم زمانمان را صرف جمع کردن بچه ها بکنیم مخصوصا در پیک اردو، زمان بندی حرکت اتوبوس ها خیلی مهم است چون اگر از این زمان بندی عقب بیفتیم جاده ها بسته می شود مثلا وقتی شلمچه می رویم چون تعداد اتوبوس ها خیلی زیاد هست از یک تعداد محدود به بعد جاده را می بندند و اگر دیر راه بیفتیم به منطقه نمی رسیم در نتیجه کل برنامه ها کنسل می شود . ما وقتی قبل از اردو چیدمان برنامه ها را انجام می دهیم جدول برنامه ریزیمان را جلویمان می گذاریم و طبق جدول برنامه ها را مدیریت می کنیم ولی اگر برنامه ها را به صورت مکتوب نداشته باشیم دچار مشکل می شویم . ما قبلا گعده با افراد چرخشی نداشتیم و تعداد بچه ها در اتوبوس ثابت بود و با این وجود کنترل حضور همه بچه ها خیلی سخت بود اما الان که گعده هم داریم و هر بار شانزده نفر از بچه ها در حال چرخش هستند و اگر نتوانیم بچه ها را به درستی کنترل کنیم ممکن است بچه های گعده از اتوبوس جا بمانند. در کل اردو فقط یک نفر از مسئول خواهران با یک نفر از مسئول برادران ارتباط دارد. حدودا به ازای دویست تا دختر بیست تا از برادران همراه ما می آیند و ما در هر اتوبوس دو تا آقا داریم که با راننده ارتباط دارند و حواسشان به داخل اتوبوس هست که اتفاقی نیفتد و اگر مشکلی پیش آمد حل کنند. ما یک نفر از خواهران را به عنوان مسئول اتوبوس انتخاب می کنیم که با برادران فقط داخل اتوبوس ارتباط دارد و هیچ گونه ارتباطی خارج از اتوبوس معنا ندارد. همه مسئول اتوبوس ها یک بی سیم دارند و مسئول کل سمت برادران یک بار به مسئول خواهران بی سیم می زند که مثلا وارد منطقه طلائیه شدیم، نیم ساعت وقت دارید که نهار بخورید بعد از نیم ساعت پیاده روی می کنیم و به منطقه شهادت می رویم چهل دقیقه روایت گری داریم و برمی گردیم یا اینکه وسط راه نگه می دارند و می گویند نیم ساعت برای تجدید وضو ونماز وقت دارید و.... این اطلاعات را مسئول اردو توسط بیسیم یکبار به مسئول خواهران خبر می دهد. ارتباط برادران وخواهران به همین مطالب محدود می شود. در مسیر هم تیم پشتیبانی پیش قراول حرکت می کند و شش الی هفت تا از برادران جلو حرکت می کنند بعد مسئول خواهران حرکت می کند و پشت سر مسئول خواهران بافاصله یک متری کاروان خواهران حرکت می کند . فاصله ی بین کاروان خواهران وبرادران دو الی سه متر است وسعی میکنیم در تمام طول مسیر این فاصله را رعایت کنیم. یه سری مسائل را رعایت می کنیم که اختلاطی بین خواهران وبرادران صورت نگیرد . ما وقتی پشت بی سیم صحبت می کنیم خیلی جدی و محکم فقط فامیلی صدا می کنیم و جو جنگ نداریم که مثل زمان جنگ صحبت کنیم. دلیل استفاده از بیم سیم آنتن دهی ضعیف گوشی ها و هزینه های بالای مناطق رومینگ است. ما وقتی از بی سیم استفاده می کنیم نباید جو جنگ بگیریم و مثل زمان جنگ همدیگر را صدا بزنیم چون دیده ایم که این کار چقدر حاشیه دارد و تمسخر و بدبینی افراد را به همراه دارد. تیمی که با خواهران فرستاده می شود معمولا از برادران ادوار هستند و برادران فوق العاده توجیحی هستند. ما خیلی پیگیری میکنیم که برادران موجه با خواهران همراه شوند و تاکید می کنیم که فضای اردوی خواهران فضای تربیتی نیست واگر قرار هست برادری تربیت شود جایش در اردو خواهران نیست ما سعی می کنیم برادران حد الامکان مجرد نباشند و تاکید می کنیم که حلقه بیندازند تا خواهران بدانند که مجرد نیستند . چون به نظر ما اگر حتی یک نفر فکر بد بکند معنویت اردو پایین می آید. معمولا در قطار یک یا دو کوپه مربوط به برادران می شود که برادران به فاصله دو سه تا واگن باید از خواهران فاصله داشته باشند و اگر کاری با آنها داشته باشیم بی سیم می زنیم و مسئولشان به سمت واگن ما می آید ولی اگر بنا به دلایلی نتوانیم برادران را با فاصله از خواهران بچینیم کوپه برادران را سر واگن قرار می دهیم و کوپه ی کناری اش را اگر جا داشته باشیم خالی می گذاریم تا کوپه جلسات هم تلقی بشود بعد از آن کوپه خواهران تا انتها شروع می شود. اگر جا نداشته باشیم که خالی بگذاریم کوپه بعد برادران کوپه مسئولان اصلی خواهران می شود. ما یک کوپه را کوپه مرکزی قرار می دهیم تا بچه ها در آن کوپه مداحی بگذارند و بگو بخند کنند، در واقع ما واگن مرکزی را برای راحتی بچه ها قرار می دهیم . ارتباط گیری های ما از راه آهن شروع می شود. اولین وظیفه مسئول اتوبوس در راه آهن این هست که چک بکند همه بچه ها آمده باشند و کارت ملی هایشان را بگیرند و به هر یک شماره واگن و شماره صندلی هایشان را بگویند و وقتی که بچه ها سوار قطار شدند همه بچه ها را چک کنند که سوار شده باشند. ما حدودا هشت الی نه ساعت در قطار هستیم که چهار الی پنج ساعت را بچه ها خواب هستند و بقیه اش زمان طلایی برای ارتباط گیری می باشد. اول باید مسئول اردو با بچه ها ارتباط بگیرد که همه ایشان را بشناسند تا اگر مشکلی بود با مسئول اردو در میان بگذارند، سپس مسئول کانون شهدا که بحث تداوم را به عهده دارد را معرفی می کنیم تا اگر بچه ها بخواهند در قالب شهدا کمک کنند با ایشان در ارتباط باشند، بعد از مسئول کانون شهدا مهم ترین افراد که باید با بچه ها ارتباط بگیرند افراد موثر هستند. ما برای هریک از افراد موثر تیم مشخص می کنیم که مثلا فلان خانم به عنوان فرد موثر باید با پانزده نفر ارتباط بگیرد این فرد موثر پانزده نفر را می شناسد وسعی می کند در اتوبوس هم با همین افراد ارتباط بگیرد. ممکن هست حین اردو اتفاقات بدی از جمله مریضی بچه ها بیفتد. ما پزشک و آمبولانس همراه نداریم چون خیلی هزینه ی بالایی دارد و بنابراین سعی می کنیم از بچه های پزشکی یا پرستار سال بالایی دانشگاه استفاده کنیم و قبل از اردو یک سری وسایل محدود امداد را همراه داشته باشیم. البته به بچه ها می گوییم که اگر بیماری خاصی دارند داروهایشان را همراهشان بیاورند. معمولا در اردو اتفاق خاصی نمی افتد و بچه ها فقط فشارشان افت می کند بنابراین ما انواع و اقسام سرم وآمپول های تقویتی را همراه خود داریم. ما پارسال هر بار که بیمارستان می رفتیم مسئول اردو نیز همراه بچه ها می رفت و این باعث می شد که دیگر حواسش به بقیه بچه ها نباشد، بنابراین امسال تصمیم گرفتیم شخصی را به عنوان جانشین فرمانده انتخاب کنیم و این فرد را همراه بچه ها به بیمارستان بفرستیم . مسئول اردو باید حواسش به کل اردو باشد و اگر اتفاقی افتاد جانشین فرمانده رسیدگی کند . ما برنامه افتتاحیه و بدرقه خاصی با این عنوان نداریم اما قبل از راهیان معمولا جشنواره و جشن می گذاریم که افتتاحیه هم تلقی می شود. در یکی از دانشکده ها دو تا شهید گمنام داریم و معمولا افتتاحیه و بدرقه را در این مکان برگزار می کنیم ولی در راهیان به دلیل اینکه بچه ها در بیمارستان و جاهای دیگر پراکنده هستند نمی توانیم مراسم بدرقه بگیریم. پارسال چند تا از بچه های سال قبل اسپند وقرآن همراه خودشان آوردند ودر راه آهن بچه ها را از زیر قرآن رد کردند و دعا وقرآن خواندند. بدرقه برای ما برنامه ثابتی نیست زیرا بدرقه برایمان هزینه دارد (چون بچه های ما خودشان به راه آهن می آیند و ما همه را با هم به راه آهن نمی رویم و اگر بخواهیم با هم برویم هزینه بر است). ما پارسال از بالای نقشه شروع کردیم و هر روز دو سه تا یادمان رفتیم تا شب آخر که به شلمچه رسیدیم . اما امسال به این نتیجه رسیدیم که سیر مناطقمان متناسب با برنامه و سیر منطقی گفتمان سازی باشد . مثلا دوکوهه نماد تربیتی است و ما در گفتمان سازی مان می خواهیم از هویت های زن، بحث تربیتی را بگوییم پس بچه هارا به دوکوهه می بریم و از بحث تربیتی شهدا صحبت می کنیم سپس گریزی به نقش تربیتی زنان در خانواده می زنیم. برای این کار باید نسبت به مناطق آشنایی کامل داشته باشیم مثلا حور نماد ما می توانیم هست و جوانان انقلابی زمان جنگ خواستند و توانستند پس الان شما هم به عنوان خانم انقلابی اگر بخواهید می توانید هم خانواده تان را حفظ کنید وهم کار اجتماعی انجام بدهید. یا اینکه مثلا شلمچه نماد مقاومت هست در زمان جنگ عده ای در این مکان مقاومت کردند و جان دادند و توانستند خرمشهر را پس بگیرند پس شما هم می توانید مقاومت کنید و اگر الان وضعیت اقتصادی خوب نیست شما هم می توانید مقاومت کنید و به خاطر جعیت شیعه به فرزند آوری فکر کنید . ما باید به این ترتیب ویژگی های هر یادمان را با ویژگی های مدنظرمان تطبیق دهیم . ما یادمان حسن باقری را خیلی توصیه می کنیم. در اینجا بحث این هست که چرا حضرت آقا به حسن باقری معجزه انقلاب می گویند بنابراین ما یادمان حسن باقری را برای بچه ها خیلی جا می اندازیم. یکسری یادمان ها هستند که نماد خاصی ندارند اما بچه ها دوست دارند که بروند؛ مثلا فکه برای ما نماد شکست می باشد و جایی هست که از امام امت حرف شنوی نشد و ما شکست خوردیم ولی منطقه ای هست که بچه ها دوست دارند بروند بنابراین اگر ما نتوانستیم منطقه ای را با بحث گفتمان سازی خودمان تطبیق بدهیم و بودن منطقه مشکلی ایجاد نمی کرد می شود آن منطقه را رفت واگر بودنش شما را از یادمان های اصلی دور کرد می توان حذفش کرد. یادمانی که ما به بچه های علوم پزشکی توصیه می کنیم بیمارستان های صحرایی می باشد چون خیلی خوب هست و بچه ها خیلی خوب ارتباط می گیرند. وقتی به بیمارستان های صحرایی می رویم خوب هست که همراه خودمان یک خانم رزمنده یا درمانگر از دوران جنگ داشته باشیم تا آن خانم در آن بیمارستان روایتگری کند. بعد از راهیان بحث تداوم خیلی مطرح می شود و باید دوستی و رفاقتی که در راهیان به وجود آمده است حفظ شود تا بتوانیم یک سال با بچه ها در ارتباط باشیم و سال بعد هم بچه ها را با خودمان بیاوریم نه تنها خودشان بلکه دوست هایشان را هم همراه خودمان بیاوریم. بحث تداوم می تواند حالت اختتامیه اردو وافتتاحیه کار جدید باشد. ما برای تداوم می توانیم هر چند وقت یکبار بچه ها را جمع کنیم و به منزل یک خانواده شهید برویم یا به گلزار شهدا و یا اکران یک فیلم ارزشی برویم و... . برای تداوم باید یک برنامه یکساله برای بچه ها ترتیب داده شود تا مخاطبان راهیانمان را از دست ندهیم. یک مسئله ای که به نظر ما از مهم ترین مسائل است این است که بچه ها جزیره ای کار نکنند و زیر پوشش یک چتر فعالیت کنند مثلا زیر چتر ناحیه یا سازمان کار کنند. دانشگاه ها اگر می خواهند که کارمثبتی انجام بدهند باید همه در راستای یک مسیر اصلی باشند؛ شاید نحوه رسیدن به مقصد در دانشگاه های مختلف به تناسب فضا و رشته متفاوت باشد اما ابتدا وانتها یکی باشد، مثلا اردوی سال نودوهفت همه روی بحث زن کارکنند، یکی روی معنویت زن، یکی روی اقتصاد مقاومتی و زن و یکی روی بحث اخلاقی زن و ... کارکند ولی همه حول یک محور اصلی کار بکنند. پیشنهاد ما برای هر بحثی این هست که کار زن انجام بدهند زیرا خواسته رهبری هم این است و این حجت تمام آقا هست و چه فضایی بهتر از راهیان برای کار روی این موضوع می باشد.